All posts by Jolanta Szczepaniak.
Mołdawia: nowa elektrociepłownia i energia z miskanta
W stolicy Mołdawii, Kiszyniowie, powstała nowoczesna elektrownia biomasowa. W zakładzie tym energię produkuje się z wieloletniej trawy – miskanta. Projekt w Kiszyniowie ma przestawić scentralizowany systemu zaopatrzenia w energię cieplną na technologię energii odnawialnej.
Zapraszamy na wydarzenia powermeetings.eu:
Z gazu na biomasę
Projekt elektrociepłowni uruchomionej niedawno w stolicy Mołdawii realizuje cele związane z przejściem na bardziej ekologiczną formę energii. Dotychczas na dużą skalę wykorzystywano importowany gaz kopalny. Teraz w zakładzie wytwarza się energię z biomasy.Może ona rocznie może wygenerować 55 000 MWh. Na terenie zakładu znajdzie się w przyszłości dodatkowe 19 kotłowni. Elektrociepłownia o mocy 150 kW to program pilotażowy, wykorzystujący angielskie możliwości agrotechniki.
Dla kogo
Zrównoważone paliwo z biomasy zapewni energię potrzebną do ogrzania 5500 mieszkań, 110 gospodarstw domowych, 40 firm, 12 przedszkoli publicznych, 25 placówek edukacyjnych i 8 placówek medycznych – podaje portal Bioenergy Insight.
Inicjatywa jest współfinansowana przez Narodową Agencję Badań i Rozwoju oraz firmę Thermoelectric we współpracy z firmą Terravesta i IBERS Aberystwyth University. Realizację wspierał też Mołdawski Instytut Genetyki, Fizjologii i Ochrony Roślin.
Dołącz do nas 20 i 21 października 2022 podczas
XII edycji NAJWAŻNIEJSZEGO i NAJWIĘKSZEGO jesiennego spotkania branży
ODBIORCÓW – DOSTAWCÓW – PRODUCENTÓW biomasy i RDF na cele energetyczne
Miskant – roślina o wysokim potencjale energetycznym
Miskant pochłania CO2 podczas wzrostu. Ma pozytywnie wpływać na glebę, różnorodność biologiczną oraz przynieść korzyści ekonomiczne dla sektora rolnictwa. Inicjatywie elektrowni biomasowej przyświeca idea walki z ubóstwem energetycznym. Projekt stwarza też szanse dla lokalnych mieszkańców, którzy mogą znaleźć tu zatrudnienie. Firma Terravesta dostarcza hybrydy miskanta o wysokiej efektywności energetycznej. Dostawca źródła biomasy przeznaczy na cele spalania 50 000 ton miskanta rocznie. W Mołdawii powstanie uprawa tej rośliny dedykowana pracy elektrociepłowni.
Czysta energia
Veaceslav Eni, dyrektor firmy energetycznej Termoelectrica (główny dostawca energii w Mołdawii) podkreśla, że Mołdawia zamierza stopniowo przechodzić na produkcję czystej energii, redukując emisję CO2. Anatolii Sandu, przedstawiciel Terravesty ds. Badań i rozwoju w Europie Południowo-Wschodniej i krajach WNP (przyp. red. państwa członkowskie Wspólnoty Niepodległych Państw, tj. kraje byłego ZSRR) mówi o niezależności energetycznej, która zwiększy się wraz z funkcjonowaniem projektu.
źródło: Bioenergy Insight / https://swiatoze.pl/
Sprawozdanie URE za 2020 – kompendium wiedzy o polskim rynku energii
Informacje i statystyki zawarte w Sprawozdaniu prezentują dane porównawcze z lat poprzednich, co pozwala nie tylko na poznanie „fotografii” z minionego roku, ale też daje szerszy obraz dynamiki zmian zachodzących na rynkach.
Kluczowe w procesie transformacji jest komplementarne spojrzenie na rynki energii, które wymagają zmiany i jednocześnie wspierają zmianę – zaznacza Rafał Gawin, Prezes URE. – W konsekwencji wymaga to dostosowania narzędzi regulacyjnych w wielu obszarach.
Rok 2020 okiem regulatora: taryfy, rekompensaty dla przemysłu energochłonnego, aukcje OZE
W grudniu 2020 roku weszła w życie zmiana rozporządzenia taryfowego[1], która istotnie zmieniła zasady kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną. Rozporządzeniem Ministra Klimatu i Środowiska wprowadzone zostało nowe narzędzie w kształtowaniu taryf dla przedsiębiorstw infrastrukturalnych ‒ tzw. konto regulacyjne.
– Zaliczkę na to konto uwzględniliśmy po raz pierwszy zatwierdzając dystrybutorom taryfy na 2021 rok. W procesie zatwierdzania taryfy uwzględniliśmy również dodatkowe wynagrodzenia dla tych inwestycji, których realizacja wspiera politykę energetyczną Polski. Dodatkowe środki pozwolą OSD na stabilizację i przewidywalność przychodów, a tym samym zwiększą stabilność prowadzonej działalności – powiedział prezes Urzędu Regulacji Energetyki.
Zadaniem realizowanym po raz pierwszy przez Prezesa URE w 2020 roku było przyznanie rekompensat dla przedsiębiorstw energochłonnych.
– To nowy system wsparcia, dlatego wymagał od nas rozpoznania nowych obszarów związanych z działalnością branż energochłonnych. Celem systemu jest ograniczenie ryzyka relokacji przedsiębiorstw, które mogą rozważać przeniesienie działalności do innego regionu ze względu na wysokie koszty pośrednie, które muszą ponosić w naszym kraju (zjawisko tzw. carbon leakage) – wskazuje Rafał Gawin.
Łączna kwota wsparcia za 2019 rok (przyznanego w 2020 roku) wyniosła ponad 340 mln zł. a z systemu skorzystało 25 przedsiębiorstw.
W 2020 r. Prezes URE przeprowadził osiem aukcji na sprzedaż energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii. Tym co wyróżniało ubiegłoroczne aukcje był fakt, że w koszyku powyżej 1 MW instalacje fotowoltaiczne skutecznie konkurowały z elektrowniami wiatrowymi, czy wręcz skorzystały z efektu luki inwestycyjnej powstałej w wyniku niesprzyjającego otoczenia prawnego w rozwoju nowych projektów wiatrowych (ponad 47 proc. zakontraktowanej mocy w tym koszyku przypadło właśnie na ten rodzaj OZE). Dla porównania, we wszystkich dotychczas przeprowadzanych od 2016 r. aukcjach dla instalacji o mocy powyżej 1 MW, instalacje fotowoltaiczne albo w ogóle nie wygrywały aukcji (jak w 2018 r.) albo ich udział w całości zakontraktowanej mocy był znikomy (62,1 MW w 2019 r. wobec 2 220,6 MW przypadających na farmy wiatrowe, tj 2,79 proc.).
– Doświadczenia aukcji przeprowadzonych w 2020 roku wskazują na dwa trendy. Po pierwsze: istotne spowolnienie w rozwoju nowych projektów wiatrowych, co przypisać należy przede wszystkim ograniczeniom wynikającym z tzw. ustawy odległościowej. Z drugiej strony, malejące koszty instalacji fotowoltaicznych, nowe rozwiązania techniczne, duża liczba potencjalnych lokalizacji oraz w zasadzie nieograniczone możliwości skalowania projektów, będą dynamizować rozwój energetyki słonecznej. W tym kontekście pojawia się uzasadnienie do rewizji koszyków aukcyjnych, w tym promujących rozwiązania bardziej dopasowane do uwarunkowań pracy systemu elektroenergetycznego, jak np. instalacje hybrydowe. Ponadto, parametry sprzedaży energii elektrycznej przyjmowane dla poszczególnych technologii powinny być współmierne do możliwości rynkowych, tj. skali określonego rodzaju projektów – powiedział Rafał Gawin.
Porównanie zakresu cen sprzedaży energii elektrycznej z wygranych ofert w aukcjach dedykowanych elektrowniom słonecznym oraz farmom wiatrowym w latach 2016-2020, przedstawia poniższy rysunek.
Rys. 1 Zakres cen w zł/MWh z wygranych ofert w aukcjach przeznaczonych dla instalacji fotowoltaicznych i farm wiatrowych w latach 2016-2020 (zaokrąglono do 1 zł/MWh)
Silna koncentracja na rynku detalicznym gazu
Na koniec 2020 r. koncesję na obrót paliwami gazowymi posiadało 185 podmiotów (o jeden mniej niż rok wcześniej), natomiast 94 przedsiębiorstwa aktywnie uczestniczyły w obrocie gazem ziemnym. Udział podmiotów z Grupy Kapitałowej PGNiG w sprzedaży gazu do odbiorców końcowych wyniósł 85,63 proc. i wzrósł w stosunku do roku poprzedniego o 2,86 punktu procentowego.
Utrzymujący się od 2017 r. wzrost udziału tej grupy kapitałowej w sprzedaży gazu do odbiorców końcowych wynikał ze spadku przywozu gazu z zagranicy bezpośrednio przez odbiorców końcowych na własne potrzeby, jak również za sprawą przejęcia przez PGNiG Obrót Detaliczny części odbiorców w ramach uruchomienia sprzedaży rezerwowej po zaprzestaniu działalności przez kilka spółek obrotu w latach 2018-2020.
Gaz już nie tylko wysokometanowy i zaazotowany. Nadchodzą wodór i biogaz.
Transformacja energetyczna znacząco dotyka także sektora gazownictwa. W gospodarkach opartych w dużym stopniu o wysokoemisyjne źródła energii, paliwo gazowe w naturalny sposób staje się paliwem przejściowym na drodze do gospodarki nisko lub zeroemisyjnej. Dlatego rynek gazu w coraz większej mierze będzie odpowiadał na potrzeby sektora elektroenergetyki, a przede wszystkim źródeł wytwarzania energii elektrycznej, zarówno tych systemowych, jak i lokalnych. Gaz ziemny będzie miał coraz większe znaczenie również w sektorze ciepłownictwa. Wszystko to sprawia, że konieczne jest zapewnienie stabilnych warunków inwestowania w infrastrukturę gazową.
Regulacje z sektora elektroenergetyki, takie jak konto regulacyjne, mogą być w ocenie regulatora z powodzeniem stosowane również w sektorze gazownictwa – wskazuje Prezes URE.
Istotnym zagadnieniem, dyskutowanym również na forum unijnym, jest możliwość wykorzystania w przyszłości infrastruktury gazowej do celów przesyłania i dystrybucji wodoru oraz biogazu. Wodór może mieć również duże znaczenie w kontekście wytwarzania energii elektrycznej, w tym jej magazynowania. Zagadnienia te są już obecnie i będą w najbliższej przyszłości omawiane na forum europejskich regulatorów energii.
Ciepłownictwo czarnym koniem transformacji?
Przedsiębiorstwa ciepłownicze są coraz częściej zainteresowane rozszerzeniem swojej działalności. Szukają przede wszystkim możliwości wejścia na nowe, nawet małe rynki lokalne. Działalność niektórych firm ciepłowniczych znacznie wykracza poza pierwotny obszar funkcjonowania i ukierunkowuje się na inne województwa. Jednocześnie ze względu na zmniejszenie zużycia ciepła przez odbiorców indywidualnych, które jest wynikiem m.in. termomodernizacji budynków, firmy ciepłownicze zmuszone są optymalizować swoją działalność i poszukiwać nowych klientów, a także nowych form sprzedaży ciepła (np. dostarczając do odbiorców chłód wytworzony w absorpcyjnych lub adsorpcyjnych agregatach wody lodowej). Nowe obszary działalności będą się kształtować w związku z transformacją energetyczną, której kierunki zostały nakreślone w dokumentach wspólnotowych oraz Polityce energetycznej Polski do 2040 r.
Transformacja energetyczna, w tym dotycząca ciepłownictwa, ma na celu nie tylko ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, poprawę bezpieczeństwa energetycznego, konkurencyjności i efektywności energetycznej gospodarki, ale również poprawę warunków życia obywateli UE. Realizacja tych celów ma nastąpić w szczególności poprzez: rozwój kogeneracji, zwiększenie wykorzystania źródeł OZE. Jak szacuje organizacja przedsiębiorstw ciepłowniczych, sprostanie wyzwaniom prowadzonej przez UE polityki dekarbonizacji, będzie wymagało poniesienia w okresie najbliższych 10 lat nakładów inwestycyjnych na przedsięwzięcia z zakresu transformacji energetycznej rzędu 53-101 mld zł, zatem zakładając równomierne rozłożenie tych nakładów na 10 lat, na wszystkie przedsiębiorstwa koncesjonowane zajmujące się dostarczaniem ciepła do odbiorców, nakłady inwestycyjne tych przedsiębiorstw musiałyby łącznie wzrosnąć corocznie od 5,3 mld zł do 10,1 mld zł (dodatkowo, poza nakładami już ponoszonymi lub przewidzianymi już do poniesienia) i stanowić dodatkowo od 35 do 67 proc. łącznych rocznych przychodów z działalności ciepłowniczej (bez obrotu).
Mając na uwadze powyżej wskazane uwarunkowania oraz dynamicznie zmieniające się warunki prowadzania działalności ciepłowniczej, w maju 2020 r. Prezes URE powołał Zespół ds. Ciepłownictwa. Zespół ten przeprowadził szereg analiz związanych z rynkiem ciepłowniczym, w tym m.in. analizę dostosowania źródeł przedsiębiorstw ciepłowniczych do dyrektywy IED. Zespół rozpoczął również prace zmierzające do wypracowania nowego modelu regulacji przedsiębiorstw ciepłowniczych, uwzględniającego konieczność zapewnienia środków na realizację potrzebnych inwestycji w transformację energetyczną. Holistyczne podejście do tego zagadnienia pozwoli na zachowanie równowagi pomiędzy interesami przedsiębiorstw energetycznych a słusznym interesem odbiorców ciepła zapewniając jednocześnie realizację zadań inwestycyjnych zmierzających do transformacji energetycznej.
Rozstrzyganie sporów i działania na rzecz konsumentów
– Tylko odpowiednio poinformowany, świadomy swoich praw i obowiązków odbiorca może w pełni i bezpiecznie korzystać z oferty rynkowej oraz skutecznie dbać o własne interesy. Ma to szczególne znaczenie w dobie przemian jakim podlega sektor energii w związku z transformacją klimatyczno-energetyczną – wskazuje Rafał Gawin.
Prezes URE rozstrzyga w sprawach spornych dotyczących odmowy zawarcia umowy o przyłączenie do sieci m.in. w przypadku nieuzasadnionego wstrzymania dostarczania gazu lub energii, odmowy przyłączenia w pierwszej kolejności instalacji OZE, a także odmowy przyłączenia mikroinstalacji. W 2020 r. Urząd rozpatrzył 312 takich spornych spraw (wzrost o 11 proc. w stosunku do 2019 r.), z czego najwięcej, bo 232 dotyczyło gazu, 69 – energii, a tylko 11 – ciepła. Dominowały wnioski dotyczące odmów przyłączenia do sieci gazowej oraz nieuzasadnionego wstrzymania dostaw energii elektrycznej.
Ponadto do Urzędu wpływały skargi dotyczące utrudnień związanych ze sprzedażą nadwyżek wytwarzanej energii elektrycznej w mikroinstalacjach OZE oraz skargi mieszkańców budynków wielolokalowych związane z rozliczeniem za dostarczone ciepło, dokonywanym przez zarządców lub właścicieli tych budynków. Dominowały jednak skargi dotyczące rynku energii elektrycznej, które stanowiły ponad 86 proc. ogółu.
Promować efekty, a nie same inwestycje
– Coraz bardziej dynamiczne zmiany, jakim podlega rynek energii, niosą nowe wyzwania dla wszystkich uczestników rynku, w tym również dla organów regulacyjnych – powiedział Rafał Gawin. – Polityka regulacyjna wymaga dostosowania szczególnie w obszarze inwestycyjnym i na ten obszar powinien być położony główny nacisk. Skupiamy się zatem na poprawie warunków do inwestowania przez przedsiębiorstwa energetyczne oraz na promowaniu określonych efektów wynikających z inwestycji, a nie tylko na samym procesie inwestowania – zaznacza regulator.
Oznacza to wprowadzenie do polityki regulacyjnej wymiaru jakościowego, jak również ukierunkowanie inwestycji w taki sposób, aby w jak największym stopniu realizowały strategiczne cele określone dla sektora energetyki. Większe ukierunkowanie na efekty działań inwestycyjnych przyczyni się z jednej strony do poprawy elastyczności przedsiębiorstw energetycznych w dynamicznie zmieniającym się otoczeniu gospodarczym i regulacyjnym, a z drugiej strony powinno zapewnić efekt koordynacji tych działań w sektorach elektroenergetyki, gazownictwa i ciepłownictwa.
Konsolidacja sektora i mniejszy poziom transparentności musi iść w parze ze wzmocnieniem narzędzi kontroli rynku
Istotnym obszarem działalności Urzędu jest monitorowanie i kontrola funkcjonowania rynków. Ze szczególną uwagą monitorujemy hurtowe rynki energii elektrycznej i gazu oraz zachowania uczestników na tych rynkach pod kątem wystąpienia zjawisk, które mogłyby wyczerpywać znamiona manipulacji lub próby manipulacji, a także niezgodnego z prawem wykorzystywania informacji wewnętrznych. Realizacja zadań organu regulacyjnego z obszaru REMIT nabiera jeszcze bardziej istotnego znaczenia w świetle postępującej konsolidacji sektora energetyki, jak również proponowanych zmian w sposobie funkcjonowania rynków, zmniejszających poziom ich transparentności, a w konsekwencji ograniczających mechanizmy samoregulacji w zakresie kontroli zachowań uczestników rynku. Wraz z tego typu zmianami powinny być wzmacniane narzędzia kontroli rynku, w tym zapewnienie odpowiednich zasobów organu regulacyjnego do efektywnej i skutecznej realizacji zadań z obszaru REMIT.
Te i wiele innych informacji dotyczących polskiej energetyki w 2020 roku znajdziecie Państwo w Sprawozdaniu Prezesa URE do pobrania pod linkiem: Sprawozdanie_2020
[1] Rozporządzenie Ministra Klimatu I Środowiska z dnia 13 listopada 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną (Dz.U. 2020, poz. 2053).
Źródło: www.ure.gov.pl
Nadchodzące wydarzenia powermeetings.eu
Cyberbezpieczeństwo transgranicznych przepływów energii elektrycznej w Europie
ACER konsultuje projekt ramowych wytycznych
Agencja ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER, Agency for Cooperation of Energy Regulators) rozpoczęła konsultacje społeczne projektu ramowych wytycznych sektorowych przepisów dotyczących cyberbezpieczeństwa transgranicznych przepływów energii elektrycznej.
Celem konsultacji jest uzyskanie opinii zainteresowanych stron na temat dokumentu, przed jego przedłożeniem Komisji Europejskiej.
W europejskim sektorze energetycznym zachodzą istotne zmiany w kierunku gospodarki niskoemisyjnej, co nie może się odbywać bez zapewnienia bezpieczeństwa dostaw i konkurencyjności. W ramach transformacji energetycznej i związanej z nią decentralizacji wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, postęp technologiczny, łączenie sektorów i cyfryzacja przekształcają europejską sieć energetyczną w „inteligentną sieć”. Podobnie jak w innych sektorach, niesie to ze sobą nowe zagrożenia, ponieważ cyfryzacja w coraz większym stopniu naraża system energetyczny na cyberataki i incydenty, które mogą zagrażać bezpieczeństwu dostaw energii.
Przygotowane przez Agencję wytyczne mają na celu wypracowanie rozwiązań dla zidentyfikowanych wcześniej zagrożeń, które mają służyć zapewnieniu cyberbezpieczeństwa. Dzięki nim zostaną określone jasne i obiektywne zasady opracowywania kodeksu sieci dotyczącego cyberbezpieczeństwa, którego celem jest określenie zasad mających na celu utrzymanie bezpieczeństwa systemów elektroenergetycznych w całej Europie.
URE zachęca do udziału w konsultacjach społecznych, które potrwają do 29 czerwca 2021 roku.
Dodatkowo, jeszcze w maju br., ACER zorganizuje warsztaty, podczas których przedstawi i wyjaśni szczegóły proponowanych wytycznych. Więcej informacji zostanie opublikowanych na stronie internetowej ACER.
***
- Agencja ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER, Agency for Cooperation of Energy Regulators) jest unijną agencją z siedzibą w Lublanie. Została utworzona na mocy rozporządzenia 713/2009, które wchodzi w skład tzw. trzeciego pakietu energetycznego. ACER działa od marca 2011 roku.
- ACER posiada również uprawnienia do monitorowania rynków wewnętrznych energii elektrycznej i gazu ziemnego, a w szczególności cen energii i gazu, dostępu do sieci, w tym dostępu do energii wytworzonej z odnawialnych źródeł energii.
- Zaangażowanie w prace ACER jest stałym elementem międzynarodowej aktywności Prezesa URE. 17 marca br. na posiedzeniu Rady Regulatorów ACER (ACER Board of Regulators), Prezes URE został wybrany na stanowisko Wiceprzewodniczącego Rady.
źródło: www.ure.gov.pl
A więcej na temat tworzenia wspólnego rynku energii elektrycznej będziemy mówić podczas seminarium:
Najważniejsze zmiany na rynku energii elektrycznej A.D. 2021
– nowelizacja ustaw: Prawo energetyczne, rynek mocy, o OZE, off shore – tworzenie wspólnego rynku energii – Interim Market Coupling – taksonomia – Dyrektywa 2019/944
Szczegóły: https://powermeetings.eu/zmiany-rynek-energii-elektrycznej-2021/
Nowelizacja ustawy Prawo energetyczne
NFOŚiGW krajowym operatorem Funduszu Modernizacyjnego
NFOŚiGW będzie zarządzał nowym strumieniem środków na rzecz modernizacji sektora energii w Polsce. Środki tzw. Funduszu Modernizacyjnego zostaną wykorzystane na finansowanie inwestycji w odnawialne źródła energii, poprawę efektywności energetycznej, magazynowanie energii, modernizację sieci energetycznych oraz wsparcie transformacji w regionach węglowych.
Fundusz Modernizacyjny służy modernizacji sektora energii w państwach o największych wyzwaniach związanych z realizacją unijnych celów redukcji emisji CO2. Będzie zasilany ze sprzedaży uprawnień do emisji CO2 z unijnej puli. Polska otrzyma 43% Funduszu Modernizacyjnego do 2030 r.
Przyjęty przez Radę Ministrów projekt ustawy o systemie handlu emisjami powierza funkcję krajowego operatora Funduszu Modernizacyjnego w Polsce Narodowemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Finansowanie inwestycji ze środków Funduszu Modernizacyjnego będzie odbywało się w ramach programów priorytetowych NFOŚiGW. Zakres wparcia obejmie następujące obszary priorytetowe: wytwarzanie i wykorzystanie energii z OZE, efektywność energetyczna, magazynowanie energii i modernizacji sieci energetycznych, wsparcie sprawiedliwej transformacji w regionach uzależnionych od paliw kopalnych.
Pierwsze nabory wniosków o dofinansowanie z Funduszu Modernizacyjnego uruchamiane będą przez NFOŚiGW w 2021 r.
Fundusz Modernizacyjny zasilą środki pochodzące ze sprzedaży przez Komisję Europejską uprawnień do emisji stanowiących 2% całkowitej puli unijnej. Polsce zostaną przydzielone środki pochodzące ze sprzedaży 135 mln uprawnień do emisji. Ich wartość w zależności od i ich cen rynkowych, szacowana jest na ok. 18 mld zł.
źródło: www.nfosigw.gov.pl
Taryfy dla ciepła w praktyce lipiec 2021
Wytwarzanie energii z małych instalacji OZE w 2020 – raport Prezesa URE
Wytwarzanie energii z małych instalacji OZE w 2020 r. – kolejny „zielony” raport Prezesa URE
Produkcja energii w małych instalacjach wykorzystujących odnawialne źródła energii w ubiegłym roku utrzymywała się na poziomie zbliżonym do roku 2019 – wynika z najnowszego raportu URE.
Raport do pobrania pod linkiem: RAPORT_URE_-_art__17_uOZE_2020
Struktura produkcji energii elektrycznej w Polsce na przestrzeni ostatnich lat ulega nieznacznym, ale zauważalnym zmianom. Na koniec ubiegłego roku moc zainstalowana wszystkich odnawialnych źródeł w systemie elektroenergetycznym wynosiła prawie 10 GW, z czego w małych instalacjach OZE[1] zainstalowanych było ponad 183 MW, natomiast w mikroinstalacjach[2] (w tym także prosumenckich) ponad 3 GW.
Rys. 1: Moc zainstalowana w krajowym systemie energetycznym z podziałem uwzględniającym wielkość źródeł OZE (w GW).
Na koniec 2016 roku wytwórców w małych instalacjach OZE w Polsce było 428. Po pięciu latach ich liczba zwiększyła się o blisko 79 proc. i na koniec 2020 roku wyniosła 765. W porównaniu z poprzednim rokiem, kiedy to funkcjonowało 697 wytwórców, nastąpił wzrost o prawie 10 proc. Dla porównania – wytwórców w mikroinstalacjach (w tym prosumenckich) mamy już prawie 460 tys.
– Transformacja energetyczna to przede wszystkim dynamiczny rozwój odnawialnych źródeł energii, w dużej mierze tych przyłączonych do sieci dystrybucyjnych. Kluczowe w tym procesie jest zapewnienie równowagi pomiędzy korzyściami z „zazieleniania” energetyki, a kosztami wynikającymi ze współpracy tych źródeł z systemem energetycznym, w tym ich kontrybucji w bezpieczeństwo pracy systemu. Odpowiedzią na to wyzwanie powinna być odpowiednia równowaga technologiczna źródeł OZE, jak również wspieranie rozwoju źródeł hybrydowych, czyli energetyki OZE kolejnej generacji – zauważa Rafał Gawin, Prezes URE.
Fotowoltaika wyprzedza energię z wody pod względem mocy zainstalowanej
Jak wynika z raportu, w 2020 roku wytwórcy produkowali energię łącznie w 898 źródłach[3] (wzrost o 81 instalacji względem 2019 roku ), których łączna moc zainstalowana wynosiła prawie 183 MW (wzrost o 20,3 MW r/r). Najwięcej było małych źródeł wykorzystujących energię wody (343), a ich moc zainstalowana to 51,96 MW (w 2019 roku był to rodzaj źródła o największej mocy zainstalowanej : 51,5 MW). W 2020 źródła wodne straciły pozycję lidera ze względu na moc zainstalowaną na rzecz fotowoltaiki – liczba tych źródeł wzrosła od 2019 r. z 247 do 328 (wzrost o prawie 33 proc), a ich moc zainstalowana z 47,5 MW do 66,86 MW (wzrost o blisko 41 proc.).
Tab. 1. Instalacje OZE wpisane do rejestru wytwórców energii w małej instalacji w podziale na rodzaj źródła (stan na koniec 2020 roku).
Mali produkują stabilnie, a najwięcej energii nadal produkuje się z wody
Wytwórcy w małych instalacjach OZE (765 podmiotów) w minionym roku wyprodukowali ponad 340 GWh energii, z czego sprzedawcom zobowiązanym sprzedali nieco ponad 66 proc. (225 GWh), a sami zużyli lub sprzedali innym sprzedawcom blisko 34 proc. wyprodukowanej przez siebie energii (Tab. 2). Produkcja energii w małych instalacjach OZE utrzymuje się zatem na poziomie zbliżonym do 2019 roku.
Rys. 2: Produkcja energii w małych instalacjach OZE w latach 2016–2020 (w GWh).
W 2020 roku najwięcej energii – ponad 146 GWh – wyprodukowały małe elektrownie wodne (były one również liderem w generacji wśród małych źródeł energii w 2019 roku – ponad 158 GWh). Z tego źródła w ubiegłym roku pochodziło 43 proc. energii wytworzonej przez wszystkie małe instalacje OZE (w 2019 – było to 46 proc.). Jednak po raz pierwszy od 2017 roku produkcja energii w małych elektrowniach wodnych spadła ‒ o 7,2 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim.
Drugim pod względem generacji źródłem w 2020 roku były biogazownie wykorzystujące biogaz inny niż rolniczy (32 proc. udziału w całej produkcji energii z małych instalacji OZE). Wytworzyły one ponad 107 GWh energii. W generacji energii w tego typu źródłach utrzymuje się tendencja wzrostowa (w porównaniu z 2019 rokiem wytworzyły one o 5,2 proc. energii więcej).
Na trzecim miejscu – mimo największej mocy zainstalowanej wśród małych źródeł – znalazły się instalacje fotowoltaiczne, w których wytworzono ponad 64 GWh energii ‒ aż o 114 proc. więcej niż w poprzednim roku. Produkcja z tego źródła to 19 proc. generacji ogółem.
Po rekordowym wzroście produkcji energii z wiatru w 2019 roku (kiedy to nastąpił wzrost wytwarzania aż o 419 proc. w porównaniu z 2018 rokiem), w ubiegłym roku odnotowano znaczący spadek: o 58,6 proc. r/r.
Spadek zanotowała również produkcja z biomasy ‒ o 99 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim.
Rys. 3: Produkcja energii w małych instalacjach OZE w latach 2016–2020 w podziale na rodzaj źródła (w GWh).
Rodzaj instalacji OZE: WO – hydroenergia, WI – energia wiatru, PV – energia promieniowania słonecznego, BG – biogaz inny niż rolniczy, BM – biomasa (wielkości tak małe, że nie widoczne na wykresie).
Największą dynamiką generacji rok do roku cechowały się małe źródła wiatrowe. Wyprodukowały one ponad pięciokrotnie więcej energii niż w 2018 roku.
Rys. 4: Produkcja energii w 2019 roku w małych instalacjach OZE wg źródła.
Rodzaj instalacji OZE: WO – hydroenergia, WI – energia wiatru, PV – energia promieniowania słonecznego, BG – biogaz inny niż rolniczy. BM – biomasa z uwagi na swój udział w wysokości ok. 0,002 proc. nie została uwzględniona.
Sprzedaż wytworzonej energii
Najwięcej energii ogółem w 2020 r. sprzedali wytwórcy z instalacji wykorzystujących hydroenergię (ponad 134 GWh).
Procentowo najwięcej wytworzonej energii sprzedawcy zobowiązanemu sprzedali wytwórcy z instalacji wykorzystujących jako źródło energię wiatru (prawie 94 proc.) oraz hydroenergię (blisko 92 proc.). Z porównania z wynikami uzyskanymi w 2019 roku wynika, że nadal te dwa rodzaje instalacji dominują w odsprzedaży wyprodukowanej energii.
Najmniej energii odsprzedali wytwórcy biomasy ‒ tylko 25,6 proc., podczas gdy w 2019 roku odsetek ten wynosił aż 95 proc.
Porównywalnie do roku poprzedniego kształtuje się odsprzedaż energii uzyskanej z instalacji fotowoltaicznych ‒ 55 proc. (wobec 50 proc. w 2019 r.) oraz biogazowni ‒ 32 proc. (wobec 28 proc. w 2019 r.). Oznacza to, że nadal najwięcej energii na własne potrzeby zużywają właśnie wytwórcy w małych źródłach biogazowych (68 proc.) oraz ci, dla których źródłem energii jest promieniowanie słoneczne (45 proc).
***
URE prowadzi rejestr małych instalacji OZE, który jest systematycznie aktualizowany. Zbiorczy raport przekazywany Ministrowi Klimatu i Środowiska, dotyczący wytwórców w małych instalacjach OZE za 2020 rok stanowi wypełnienie zobowiązania nałożonego na Prezesa URE w art. 17 ustawy o OZE.
Do grupy małych instalacji zaliczane są instalacje o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 50 kW i mniejszej niż 500 kW, przyłączone do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV, a także o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu większej niż 150 kW i nie większej niż 900 kW. Natomiast do kategorii tzw. mikroinstalacji zaliczają się najmniejsze instalacje OZE o mocy do 50 kW.
Mikro i małe instalacje OZE korzystają z preferencji związanych z ułatwieniem formalności (m.in. łatwiejsze przyłączenie do sieci, brak konieczności uzyskania koncesji, wystarczy tylko wpis do odpowiedniego rejestru wytwórców w małej instalacji; zwolnienie małych instalacji z kosztów bilansowania handlowego) czy specjalnych mechanizmów wsparcia przy sprzedaży energii (wyznaczony na danym terenie sprzedawca – tzw. sprzedawca zobowiązany – obowiązany jest odkupić od takiego wytwórcy energię). Małe instalacje OZE objęte są dodatkowo programem wsparcia stałych taryf gwarantowanych (FIT) oraz systemem dopłat do ceny rynkowej (FIP). Część z nich korzysta także z aukcyjnego systemu wsparcia.
Więcej informacji o potencjale odnawialnych źródeł energii dostępne na stronie URE. W połowie marca URE opublikował także raport dotyczący mikroinstalacji (w tym prosumentów)[4].
[1] Instalacje odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 50 kW i mniejszej niż 500 kW
[2] Instalacje odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 50 kW, przyłączoną do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV albo o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu nie większej niż 150 kW, w której łączna moc zainstalowana elektryczna jest nie większa niż 50 kW.
[3] Jeden wytwórca może posiadać kilka źródeł.
[4] Dane URE uwzględniają instalacje, które uzyskały koncesje na wytwarzanie energii elektrycznej, wpis do rejestru wytwórców energii w małej instalacji, wpis do rejestru prowadzonego Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (rejestr wytwórców biogazu rolniczego) oraz mikroinstalacje wytwarzające energię objętą systemem świadectw pochodzenia albo systemem taryf gwarantowanych albo aukcyjnym systemem wsparcia. URE nie posiada natomiast danych nt. instalacji OZE zrealizowanych w modelu prosumenckim, które nie posiadają koncesji, nie są wpisane do rejestru wytwórców energii w małych instalacjach czy rejestru wytwórców biogazu rolniczego.
źródło: www.ure.gov.pl
PSE i płatnicy opłaty mocowej muszą złożyć Prezesowi URE informacje dotyczące pobieranej od odbiorców końcowych opłaty mocowej
Do końca kwietnia br. PSE i płatnicy opłaty mocowej muszą złożyć Prezesowi URE informacje dotyczące pobieranej od odbiorców końcowych opłaty mocowej
Od stycznia 2021 r. wszyscy odbiorcy końcowi energii elektrycznej płacą w swoich rachunkach tzw. opłatę mocową, która jest jedną z opłat stałych wyszczególnioną na rachunkach odbiorców.Po upływie każdego kwartału PSE i płatnicy opłaty mocowej (tj. głównie operatorzy systemów dystrybucyjnych) sporządzają i przedstawiają Prezesowi URE[1] informacje dotyczące m.in. pobieranej przez nich od odbiorców końcowych opłaty mocowej. Opłata ta trafia finalnie do jednostek wytwórczych i jednostek redukcji zapotrzebowania, które wygrały aukcje mocy.
Dla ułatwienia i ujednolicenia raportowania, URE przygotował dla przedsiębiorców formularze tabel ułatwiające sporządzanie kwartalnych informacji. Wzory tabel znajdują się na stronie internetowej Urzędu.
Kwartalne informacje od PSE i płatników opłaty mocowej składane są do końca miesiąca następującego po upływie kwartału, za który sporządzana jest informacja. W tym roku pierwszą taką informację przedsiębiorcy muszą zatem złożyć Prezesowi URE do 30 kwietnia br. Kolejne terminy na złożenie informacji upływają:
- za II kwartał 2021 r. – do 31 lipca 2021 r.
- za III kwartał 2021 – do 31 października 2021 r.
- IV kwartał 2021 r. – do 31 stycznia 2022 r.
Kwartalne informacje można złożyć w formie dokumentu elektronicznego przy użyciu właściwego podpisu elektronicznego, złożonego przez osoby upoważnione do reprezentowania przedsiębiorstwa, w ramach elektronicznej skrzynki podawczej URE na platformie e-PUAP (ePUAP: /URE/SkrytkaESP). W przypadku wersji papierowej informację należy przesłać na adres:
Urząd Regulacji Energetyki
Departament Rozwoju Rynku i Spraw Konsumenckich
Al. Jerozolimskie 181
02-222 Warszawa
Wersję elektroniczną (w formacie Excel) należy przesłać na adres rynek.mocy@ure.gov.pl, w tytule maila wpisując: Art.75_Kwartał_nr/rok.
***
- Opłata mocowa wynika wprost z przyjętej w 2017 roku ustawy o rynku mocy[2], która tworzy mechanizm wynagradzania wytwórców energii za utrzymywanie dyspozycyjności. Można ją więc nazwać opłatą za utrzymanie bezpieczeństwa energetycznego.
- Potrzeba zapobieżenia sytuacji niedoboru energii elektrycznej była jednym z powodów przygotowania rozwiązań legislacyjnych, których głównym celem jest stworzenie zachęt inwestycyjnych do budowy nowych i modernizacji istniejących jednostek wytwórczych. Rozwiązania te mają również na celu aktywizację zarządzania zużyciem energii i uelastycznienie popytu na energię elektryczną. Dla realizacji tych celów powstało nowe rozwiązanie regulacyjne – rynek mocy.
- Wysokość opłaty mocowej oblicza Prezes URE, bazując na przepisach ustawy o rynku mocy oraz rozporządzeniu Ministra Klimatu i Środowiska[3].
[1] Art. 75 ust.6 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o rynku mocy (Dz.U. z 2020 r. poz. 247 ze zm.).
[2] Ustawa z dnia 8 grudnia 2017 r. o rynku mocy (Dz. U. z 2020 r. poz. 247 ze zm.).
[3] Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 9 listopada 2020 r. w sprawie pobierania opłaty mocowej i wyznaczania godzin doby przypadających na szczytowe zapotrzebowanie na moc w systemie (Dz. U. z 2020 r. poz. 2009).
źródło: www.ure.gov.pl
URE: Aukcja na premię kogeneracyjną w czerwcu 2021
Wsparcie produkcji ciepła i energii elektrycznej: w czerwcu odbędzie się aukcja na premię kogeneracyjną (Combined Heat and Power, CHP)
Prezes URE ogłosił aukcję dla nowych i znacznie zmodernizowanych jednostek kogeneracji o mocy od 1 do 50 MW. Aukcja CHP odbędzie się między 22 a 24 czerwca.
W aukcji zostanie zaoferowanych 18 TWh energii elektrycznej, czyli całość energii przewidziana w rozporządzeniu Ministra Klimatu i Środowiska[1] do sprzedaży w 2021 r. Wartość premii kogeneracyjnej wynosi ponad 2 miliardy zł.
Aukcja jest przeznaczona dla nowych lub w znacznie zmodernizowanych jednostek kogeneracji o mocy zainstalowanej elektrycznej nie mniejszej niż 1 MW i mniejszej niż 50, które uzyskały decyzje o dopuszczeniu do udziału w aukcji[2].
Sesja aukcji ACHP/1/2021 potrwa 3 dni robocze. Jej otwarcie nastąpi 22 czerwca o godzinie 8:15, a zamknięcie 24 czerwca o godzinie 16:15. Zgodnie z regulaminem aukcji zatwierdzonym przez Ministra Energii w listopadzie 2019 roku aukcja zostanie przeprowadzona w formie pisemnej, w postaci papierowej.
Oferty należy dostarczyć na adres:
Urząd Regulacji Energetyki
Departament Efektywności Energetycznej i Kogeneracji
Al. Jerozolimskie 181, 02-222 Warszawa
w zamkniętej kopercie z dopiskiem „ACHP/1/2021”.
Ogłoszenie o aukcji dostępne jest na stronie Biuletynu Informacji Publicznej URE. Na swojej stronie internetowej Urząd zamieścił również formularze ofert wraz z poradnikiem podpowiadającym, jak prawidłowo wypełnić ofertę do aukcji, który zawiera istotne dla uczestników aukcji informacje.
Każdy z inwestorów może w danej aukcji przedstawić więcej niż jedną ofertę, o ile dotyczą one różnych jednostek kogeneracji. Aukcję wygrywają uczestnicy, którzy zaoferowali najniższą wysokość premii kogeneracyjnej (tj. dopłaty do sprzedawanej energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji) i których oferty łącznie nie przekroczyły 100 proc. wartości lub ilości energii elektrycznej określonej w ogłoszeniu o aukcji oraz 80 proc. ilości energii elektrycznej objętej wszystkimi złożonymi ofertami.
Informacje o wynikach aukcji Prezes URE ogłosi w serwisie www.ure.gov.pl niezwłocznie po jej rozstrzygnięciu.
***
- Kogeneracja (produkcja w skojarzeniu) polega na wytwarzaniu energii elektrycznej i ciepła w najbardziej efektywny sposób, czyli w jednym procesie technologicznym. Istotną zaletą takiego procesu jest znacznie większy stopień wykorzystania energii pierwotnej zawartej w paliwie do produkcji energii elektrycznej i ciepła. Efektywność energetyczna systemu skojarzonego może być nawet o 30 proc. wyższa niż w procesie oddzielnego wytwarzania energii elektrycznej w elektrowni kondensacyjnej i ciepła w kotłowni.
- Ustawa o promowaniu energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracjihttps://www.ure.gov.pl/pl/urzad/informacje-ogolne/aktualnosci/9344,Prezes-URE-rozstrzygnal-nabor-na-premie-kogeneracyjna-indywidualna.html?search=212520183324 – _ftn2 w 2019 roku wprowadziła nowy system wsparcia dla źródeł wytwarzających jednocześnie energię elektryczną i ciepło, które przyznawane jest w czterech formach: a) premii gwarantowanej indywidualnej; b) premii gwarantowanej; c) aukcji; d) naboru.
- Nowy system zastąpił dotychczasowy mechanizm bazujący na formule świadectw pochodzenia z kogeneracji.
- W 2020 r. Prezes URE przeprowadził dwie aukcje na premię kogeneracyjną za sprzedaż energii elektrycznej wytworzonej w jednostkach kogeneracji. Wartość wsparcia przydzielonego w wyniku rozstrzygnięcia obu aukcji wyniosła 134 mln zł.
[1] Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 28 października 2020 r. w sprawie maksymalnej ilości i wartości energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji objętej wsparciem oraz jednostkowych wysokości premii gwarantowanej w roku 2021.
[2] Art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2018 r. o promowaniu energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji (Dz.U. z 2021 r. poz. 144).
źródło: www.ure.gov.pl