raport URE | Powermeetings

Wytwarzanie energii z małych instalacji OZE w 2020 r. – kolejny „zielony” raport Prezesa URE

Produkcja energii w małych instalacjach wykorzystujących odnawialne źródła energii w ubiegłym roku utrzymywała się na poziomie zbliżonym do roku 2019 – wynika z najnowszego raportu URE.

Raport do pobrania pod linkiem: RAPORT_URE_-_art__17_uOZE_2020

Struktura produkcji energii elektrycznej w Polsce na przestrzeni ostatnich lat ulega nieznacznym, ale zauważalnym zmianom. Na koniec ubiegłego roku moc zainstalowana wszystkich odnawialnych źródeł w systemie elektroenergetycznym wynosiła prawie 10 GW, z czego w małych instalacjach OZE^[1] zainstalowanych było ponad 183 MW, natomiast w mikroinstalacjach^[2] (w tym także prosumenckich) ponad 3 GW.

Rys. 1: Moc zainstalowana w krajowym systemie energetycznym z podziałem uwzględniającym wielkość źródeł OZE (w GW).

Na koniec 2016 roku wytwórców w małych instalacjach OZE w Polsce było 428. Po pięciu latach ich liczba zwiększyła się o blisko 79 proc. i na koniec 2020 roku wyniosła 765. W porównaniu z poprzednim rokiem, kiedy to funkcjonowało 697 wytwórców, nastąpił wzrost o prawie 10 proc. Dla porównania – wytwórców w mikroinstalacjach (w tym prosumenckich) mamy już prawie 460 tys.

– Transformacja energetyczna to przede wszystkim dynamiczny rozwój odnawialnych źródeł energii, w dużej mierze tych przyłączonych do sieci dystrybucyjnych. Kluczowe w tym procesie jest zapewnienie równowagi pomiędzy korzyściami z „zazieleniania” energetyki, a kosztami wynikającymi ze współpracy tych źródeł z systemem energetycznym, w tym ich kontrybucji w bezpieczeństwo pracy systemu. Odpowiedzią na to wyzwanie powinna być odpowiednia równowaga technologiczna źródeł OZE, jak również wspieranie rozwoju źródeł hybrydowych, czyli energetyki OZE kolejnej generacji – zauważa Rafał Gawin, Prezes URE.

Fotowoltaika wyprzedza energię z wody pod względem mocy zainstalowanej

Jak wynika z raportu, w 2020 roku wytwórcy produkowali energię łącznie w 898 źródłach^[3] (wzrost o 81 instalacji względem 2019 roku ), których łączna moc zainstalowana wynosiła prawie 183 MW (wzrost o 20,3 MW r/r). Najwięcej było małych źródeł wykorzystujących energię wody (343), a ich moc zainstalowana to 51,96 MW (w 2019 roku był to rodzaj źródła o największej mocy zainstalowanej : 51,5 MW). W 2020 źródła wodne straciły pozycję lidera ze względu na moc zainstalowaną na rzecz fotowoltaiki – liczba tych źródeł wzrosła od 2019 r. z 247 do 328 (wzrost o prawie 33 proc), a ich moc zainstalowana z 47,5 MW do 66,86 MW (wzrost o blisko 41 proc.).

Tab. 1. Instalacje OZE wpisane do rejestru wytwórców energii w małej instalacji w podziale na rodzaj źródła (stan na koniec 2020 roku).

Mali produkują stabilnie, a najwięcej energii nadal produkuje się z wody

Wytwórcy w małych instalacjach OZE (765 podmiotów) w minionym roku wyprodukowali ponad 340 GWh energii, z czego sprzedawcom zobowiązanym sprzedali nieco ponad 66 proc. (225 GWh), a sami zużyli lub sprzedali innym sprzedawcom blisko 34 proc. wyprodukowanej przez siebie energii (Tab. 2). Produkcja energii w małych instalacjach OZE utrzymuje się zatem na poziomie zbliżonym do 2019 roku.

Rys. 2: Produkcja energii w małych instalacjach OZE w latach 2016–2020 (w GWh).

W 2020 roku najwięcej energii – ponad 146 GWh – wyprodukowały małe elektrownie wodne (były one również liderem w generacji wśród małych źródeł energii w 2019 roku – ponad 158 GWh). Z tego źródła w ubiegłym roku pochodziło 43 proc. energii wytworzonej przez wszystkie małe instalacje OZE (w 2019 – było to 46 proc.). Jednak po raz pierwszy od 2017 roku produkcja energii w małych elektrowniach wodnych spadła ‒ o 7,2 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim.

Drugim pod względem generacji źródłem w 2020 roku były biogazownie wykorzystujące biogaz inny niż rolniczy (32 proc. udziału w całej produkcji energii z małych instalacji OZE). Wytworzyły one ponad 107 GWh energii. W generacji energii w tego typu źródłach utrzymuje się tendencja wzrostowa (w porównaniu z 2019 rokiem wytworzyły one o 5,2 proc. energii więcej).

Na trzecim miejscu – mimo największej mocy zainstalowanej wśród małych źródeł – znalazły się instalacje fotowoltaiczne, w których wytworzono ponad 64 GWh energii ‒ aż o 114 proc. więcej niż w poprzednim roku. Produkcja z tego źródła to 19 proc. generacji ogółem.

Po rekordowym wzroście produkcji energii z wiatru w 2019 roku (kiedy to nastąpił wzrost wytwarzania aż o 419 proc. w porównaniu z 2018 rokiem), w ubiegłym roku odnotowano znaczący spadek: o 58,6 proc. r/r.

Spadek zanotowała również produkcja z biomasy ‒ o 99 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim.

Rys. 3: Produkcja energii w małych instalacjach OZE w latach 2016–2020 w podziale na rodzaj źródła (w GWh).
Rodzaj instalacji OZE: WO – hydroenergia, WI – energia wiatru, PV – energia promieniowania słonecznego, BG – biogaz inny niż rolniczy, BM – biomasa (wielkości tak małe, że nie widoczne na wykresie).

Największą dynamiką generacji rok do roku cechowały się małe źródła wiatrowe. Wyprodukowały one ponad pięciokrotnie więcej energii niż w 2018 roku.

Rys. 4: Produkcja energii w 2019 roku w małych instalacjach OZE wg źródła.

Rodzaj instalacji OZE: WO – hydroenergia, WI – energia wiatru, PV – energia promieniowania słonecznego, BG – biogaz inny niż rolniczy. BM – biomasa z uwagi na swój udział w wysokości ok. 0,002 proc. nie została uwzględniona.

Sprzedaż wytworzonej energii

Najwięcej energii ogółem w 2020 r. sprzedali wytwórcy z instalacji wykorzystujących hydroenergię (ponad 134 GWh).

Procentowo najwięcej wytworzonej energii sprzedawcy zobowiązanemu sprzedali wytwórcy z instalacji wykorzystujących jako źródło energię wiatru (prawie 94 proc.) oraz hydroenergię (blisko 92 proc.). Z porównania z wynikami uzyskanymi w 2019 roku wynika, że nadal te dwa rodzaje instalacji dominują w odsprzedaży wyprodukowanej energii.

Najmniej energii odsprzedali wytwórcy biomasy ‒ tylko 25,6 proc., podczas gdy w 2019 roku odsetek ten wynosił aż 95 proc.

Porównywalnie do roku poprzedniego kształtuje się odsprzedaż energii uzyskanej z instalacji fotowoltaicznych ‒ 55 proc. (wobec 50 proc. w 2019 r.) oraz biogazowni ‒ 32 proc. (wobec 28 proc. w 2019 r.). Oznacza to, że nadal najwięcej energii na własne potrzeby zużywają właśnie wytwórcy w małych źródłach biogazowych (68 proc.) oraz ci, dla których źródłem energii jest promieniowanie słoneczne (45 proc).

***

URE prowadzi rejestr małych instalacji OZE, który jest systematycznie aktualizowany. Zbiorczy raport przekazywany Ministrowi Klimatu i Środowiska, dotyczący wytwórców w małych instalacjach OZE za 2020 rok stanowi wypełnienie zobowiązania nałożonego na Prezesa URE w art. 17 ustawy o OZE.

Do grupy małych instalacji zaliczane są instalacje o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 50 kW i mniejszej niż 500 kW, przyłączone do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV, a także o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu większej niż 150 kW i nie większej niż 900 kW. Natomiast do kategorii tzw. mikroinstalacji zaliczają się najmniejsze instalacje OZE o mocy do 50 kW.

Mikro i małe instalacje OZE korzystają z preferencji związanych z ułatwieniem formalności (m.in. łatwiejsze przyłączenie do sieci, brak konieczności uzyskania koncesji, wystarczy tylko wpis do odpowiedniego rejestru wytwórców w małej instalacji; zwolnienie małych instalacji z kosztów bilansowania handlowego) czy specjalnych mechanizmów wsparcia przy sprzedaży energii (wyznaczony na danym terenie sprzedawca – tzw. sprzedawca zobowiązany – obowiązany jest odkupić od takiego wytwórcy energię). Małe instalacje OZE objęte są dodatkowo programem wsparcia stałych taryf gwarantowanych (FIT) oraz systemem dopłat do ceny rynkowej (FIP). Część z nich korzysta także z aukcyjnego systemu wsparcia.

Więcej informacji o potencjale odnawialnych źródeł energii dostępne na stronie URE. W połowie marca URE opublikował także raport dotyczący mikroinstalacji (w tym prosumentów)^[4].

[1] Instalacje odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 50 kW i mniejszej niż 500 kW

[2] Instalacje odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 50 kW, przyłączoną do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV albo o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu nie większej niż 150 kW, w której łączna moc zainstalowana elektryczna jest nie większa niż 50 kW.

[3] Jeden wytwórca może posiadać kilka źródeł.

[4] Dane URE uwzględniają instalacje, które uzyskały koncesje na wytwarzanie energii elektrycznej, wpis do rejestru wytwórców energii w małej instalacji, wpis do rejestru prowadzonego Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (rejestr wytwórców biogazu rolniczego) oraz mikroinstalacje wytwarzające energię objętą systemem świadectw pochodzenia albo systemem taryf gwarantowanych albo aukcyjnym systemem wsparcia. URE nie posiada natomiast danych nt. instalacji OZE zrealizowanych w modelu prosumenckim, które nie posiadają koncesji, nie są wpisane do rejestru wytwórców energii w małych instalacjach czy rejestru wytwórców biogazu rolniczego.

źródło: www.ure.gov.pl

OZE: produkcja energii elektrycznej z mikroinstalacji wzrosła trzykrotnie – wskazuje najnowszy raport URE

Prosumenci i fotowoltaika przejmują rynek mikroinstalacji

Coraz większa świadomość Polaków w dziedzinie ochrony środowiska oraz możliwości zaoszczędzenia na rachunkach za energię elektryczną przekładają się na rosnące zainteresowanie konsumentów produkcją energii z własnych, ekologicznych źródeł energii. Z przydomowych instalacji produkuje się energię na własny użytek, a nadwyżki wprowadzane są do sieci dystrybucyjnych. Najnowszy przygotowany przez Urząd Regulacji Energetyki Raport zawierający zbiorcze informacje dotyczące energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnego źródła energii w mikroinstalacji (w tym przez prosumentów) i wprowadzonej do sieci dystrybucyjnej w 2020 r.^[1] pokazuje ponad trzykrotny (w stosunku do 2019 roku) wzrost wolumenu energii elektrycznej wprowadzonej do sieci z mikroinstalacji. Blisko 98,5 proc. tej energii wyprodukowali prosumenci w instalacjach fotowoltaicznych.

– Dane prezentowane w naszym raporcie jednoznacznie wskazują, że generacja energii w zielonych mikroźródłach przyrasta w ogromnym tempie. Ich moc zainstalowana w przeciągu trzech lat wzrosła blisko dziesięciokrotnie – zauważa Rafał Gawin, Prezes URE. – Wydaje się, że rola tego rodzaju rozproszonych źródeł wytwórczych w naszym kraju może rosnąć, szczególnie w kontekście transformacji energetycznej i budowy nowej architektury rynku energii, na którym pojawiają się nowe podmioty, jak chociażby obywatelskie społeczności energetyczne, prosumenci, a z czasem – gdy rozwiną się usługi elastyczności- także fleksumenci – podkreśla Prezes URE.

Rys. 1. Przyrost mocy zainstalowanej w mikroinstalacjach OZE w latach 2018-2020 (w MW).

Coraz więcej energii elektrycznej z mikroinstalacji

Łączna ilość energii elektrycznej wprowadzonej do sieci elektroenergetycznych przez wytwórców w mikroinstalacjach w 2020 roku wyniosła 1,15 TWh. To ponad trzykrotnie więcej niż w 2019 roku. Dynamika wzrostu wolumenu energii elektrycznej wytworzonej we wszystkich mikroinstalacjach w okresie 2019/2018 wyniosła około 122 proc., natomiast w okresie 2020/2019 – już blisko 211 proc.

Rys.2. Ilość energii elektrycznej wprowadzonej do sieci dystrybucyjnych przez wszystkie mikroinstalacje w latach 2018-2019

Najwięcej energii elektrycznej z mikroinstalacji fotowoltaicznych

W minionym roku energia elektryczna wytwarzana była w niemal 460 tysiącach mikroinstalacji, a ich łączna moc zainstalowana wynosiła ponad 3 GW. Najwięcej pod względem liczby – bo prawie 459 tysięcy – było mikroinstalacji wykorzystujących energię promieniowania słonecznego (PV). Dla porównania, pozostałych mikroinstalacji wykorzystujących inne źródła odnawialne było tylko 493.

Rys.3. Mikroinstalacje OZE w podziale na rodzaj odnawialnego źródła energii (stan na koniec 2020 r.).

98,5 proc. mikroinstalacji to prosumenci

Prosumenci eksploatowali 452 tys. z 459 tys. wszystkich mikroinstalacji, wprowadzając do sieci dystrybucyjnych nieco ponad 1,1 TWh energii elektrycznej. Warto zauważyć, że na koniec 2019 roku w naszym kraju było ok. 149 tysięcy prosumentów, podczas gdy na koniec 2018 roku – 51 tysięcy.

Rys. 4. Przyrost liczby mikroinstalacji prosumenckich w latach 2018 – 2020 (w tys.)

W 2020 roku nastąpił także wzrost o 17 punktów procentowych udziału ilości energii elektrycznej wprowadzonej do sieci przez prosumentów w łącznej ilości energii oddanej do sieci przez wszystkich wytwórców w mikroinstalacjach. Udział ten w kolejnych latach rósł, od niemal 78 proc. w roku 2018 osiągając ponad 95 proc. na koniec 2020 r.

Rys.5. Udział ilości energii elektrycznej wprowadzonej do sieci OSD przez prosumentów w łącznej ilości energii elektrycznej wprowadzonej do sieci OSD przez wszystkich wytwórców w mikroinstalacjach.

Podobnie jak w 2019 r. największa część mikroinstalacji prosumenckich została przyłączona do sieci PGE Dystrybucja (około 154 tys.) i Tauron Dystrybucja (około 142 tys.). Do sieci tych dwu operatorów przyłączono 2/3 wszystkich mikroinstalacji prosumenckich. Trzecie miejsce pod względem liczby przyłączonych prosumentów przypadło Enerdze – Operator (niemal 87 tys. mikroinstalacji).

***

Mikroinstalacje – to kategoria obejmująca najmniejsze instalacje OZE o mocy do 50 kW. Zgodnie z definicją ustawową to instalacje odnawialnych źródeł energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 50 kW, przyłączone do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV albo o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu nie większej niż 150 kW, w której łączna moc zainstalowana elektryczna jest nie większa niż 50 kW.
Mikro i małe instalacje OZE korzystają z preferencji związanych z ułatwieniem formalności (m.in. łatwiejsze przyłączenie do sieci, brak konieczności uzyskania koncesji, w przypadku małych instalacji OZE wystarczy tylko wpis do odpowiedniego rejestru wytwórców w małej instalacji; zwolnienie małych instalacji z kosztów bilansowania handlowego) czy specjalnych mechanizmów wsparcia przy sprzedaży energii (wyznaczony na danym terenie sprzedawca – tzw. sprzedawca zobowiązany – obowiązany jest odkupić od takiego wytwórcy energię).
Prosumenci dodatkowo korzystają z tzw. systemu opustów. Polega on na korzystnym rozliczaniu energii wprowadzanej do sieci przez prosumenta i pobieranej (kiedy instalacja prosumenta nie produkuje energii lub nie pokrywa jego potrzeb energetycznych w całości). Prosument posiadający instalację o mocy do 10 kW za 1 kWh oddaną do sieci może z niej odebrać 0,8 kWh.

źródło: www.ure.gov.pl