Drewno poużytkowe powinno mieć… drugie życie – relacja z FDP 2023

Drewno poużytkowe powinno mieć… drugie życie

– Już choćby ze względów przeciwpożarowych nie wolno składować drewna poużytkowego na wysypiskach, ani też ze względu na ochronę środowiska spalać w niekontrolowany sposób w zwykłych kotłach – mówił Bogdan Warchoł z firmy Pfleiderer w inauguracyjnym wystąpieniu na pierwszym FORUM DREWNA POUŻYTKOWEGO, które z inicjatywy powermeteings.eu, przy wsparciu firm Kronospan i Silva Recykling – Gospodarzy Honorowych, odbyło się 17-18 kwietnia 2023 w Warszawie. – Drewno poużytkowe, spełniające definicyjne warunki odpadu, którego nie można bezpośrednio wykorzystać ze względu na jego zużycie czy uszkodzenie, powinno jednak podlegać recyklingowi materiałowemu albo zostać unieszkodliwione przez termiczne przekształcenie w energię.

Przechodząc do przeglądu rynku drewna poużytkowego, prelegent zwrócił uwagę, że obecnie w kraju profesjonalną zbiórką drewna poużytkowego zajmuje się 5 firm, posiadających pozwolenie na recykling takiego drewna na własne potrzeby produkcyjne. Niewielkie jego ilości są przetwarzane przy naprawie palet i przy produkcji kompozytowych desek tarasowych. Natomiast są przypadki rozdawania zużytych mebli, palet, rusztowań, więźb dachowych pracownikom na cele opałowe, co nie powinno mieć miejsca. Prawidłowa gospodarka poużytkowym drewnem nakazuje jego sortowanie i przekazanie do ponownego przetworzenia np. na płyty drewnopochodne czy płyty meblowe, żeby nadać im drugie życie w nowym produkcie.

Polska nie należy do europejskich liderów recyklingu odpadów komunalnych, ale zważywszy na ogólny wzrost ich pozyskania, sensowne jest oczekiwanie, że każdego roku możliwe jest zwiększenie skali odzyskanego drewna, przynajmniej o 50 proc, w 2040 roku, w stosunku do 2022 roku. Powinno się bowiem ograniczać przetwarzanie termiczne drewna poużytkowego znajdującego się w odpadach komunalnych, gdyż tak naprawdę nie jest to odzysk a bezpowrotne spalanie. Dużo efektywniejszy, także ekonomicznie opłacalniejszy jest recykling, do którego trafia około 25% surowca zawartego w odpadach komunalnych.

Zdaniem prelegenta powinno się zwiększyć sortowanie gabarytów u źródła, a tymczasem na 2025 rok przesunięto obowiązek segregacji odpadów budowlanych, w których jak się szacuje jest rocznie około 0,5 mln Mg drewna z rozbiórek i remontów. Nie jest również wykorzystywany potencjał drewna z wyeksploatowanych opakowań drewnianych.

Dla ponad 100 uczestników forum interesujące były zestawienia danych potencjalnych ilości drewna poużytkowego z różnych sektorów gospodarki. Jednak wynika z nich, że próby zwiększenia odzysku drewna przez przemysł płyt drewnopochodnych bez wsparcia innych sektorów – komunalnego, budownictwa, przemysłu powoduje tylko wzrost cen tego surowca, który dla użytkownika powinien być tańszy niż drewno z lasu. Powinno być wsparcie w przepisach, zmuszające uczestników rynku do segregacji i odzysku surowców oraz nastąpić odblokowanie wydawania zezwoleń na transgraniczne przemieszczanie pozostałości drzewnych oraz import drewna poużytkowego po procesie R-3, w wyniku, którego traci ono status odpadu, a staje się surowcem produkcyjnym.

Formułując wnioski, prelegent wskazał na nieprzestrzegany, a obowiązujący od 2016 roku zakaz umieszczania na wysypiskach odpadów o kaloryczności powyżej 6 G/Mg, który musi być poddany segregacji albo termicznemu przekształcaniu. Nie powinno się też dopuszczać do przekazywania odpadów drzewnych pracownikom na cele grzewcze oraz zaniżać statystyk dotyczących zawartości drewna w odpadach komunalnych.

O tym, jak można profesjonalnie i zgodnie z prawem zorganizować skup drewna poużytkowego mówił Paweł Hudaniec, kierownik ds. zakupów drewna z recyklingu w Silva Recykling, będącej w Grupie Kronospan. Firma ta obsługuje obecnie 2500 dostawców w całej Polsce, odbierając surowiec z zakładów drzewnych, centrów logistycznych, marketów, firm rozbiórkowych, komunalnych i punktów selektywnej zbiórki odpadów. Ponad 300 specjalistycznych pojazdów oraz 100 aut zrzeszonych przewoźników dowozi poużytkowe surowce drzewne, gromadzone w kontenerach do kilkunastu centrów recyklingowych, gdzie są przygotowywane do produkcyjnego wykorzystania w wyrobie płyt drewnopochodnych. Jest z tej działalności wiele korzyści- oszczędność ograniczonych zasobów naturalnych, oszczędność energii, niższa emisja, tworzenie nowych miejsc pracy, zmniejszenie ilości odpadów na składowiskach, ale też dostrzega się problemy, takie jak niska świadomość społeczeństwa, niska jakość surowca, ograniczenia legislacyjne i brak dostaw z importu.

Szerzej o budowaniu świadomości ekologicznej oraz dofinansowywaniu recyklingu drewna poużytkowego mówiła dr Katarzyna Michniewska, prezes zarządu Eko Cykl Organizacja Odzysku Opakowań, która powstała przed dwudziestu laty, jako jedna z pierwszych organizacji odzysku na polski rynku. Firma przejmuje od przedsiębiorstw ustawowy obowiązek recyklingu odpadów opakowaniowych oraz prowadzenia kampanii edukacyjnych. Prowadzi rejestr BDO, audyty, szkolenia oraz zajmuje się odzyskiem i sprawozdawczością. Doświadczenia wskazują na stwierdzenie, że poziom recyklingu odpadów opakowaniowych będzie w latach 2022-2030 rósł. Eko Cykl dofinansowuje recykling odpadów opakowaniowych, dzięki czemu rokrocznie wprowadzanych jest do wykorzystania około 400 tys. Mg odpadów opakowaniowych z drewna. Są to wyeksploatowane palety, bębny, podkładki, nadstawki, skrzynie transportowe, skrzynki do owoców i warzyw. Dofinansowywane są firmy wytwarzające i przekazujące odpad do recyklingu oraz zbierające odpady i poddające je recyklingowi.

W procesie pozyskiwania drewna poużytkowego istotna jest także ergonomia i optymalizacja składowania oraz jego transportu, o czym mówił Tomasz Legun, dyrektor zarządzający Bergmann Polska, która dostarcza firmom roll-packery, prasokontenery i rotokompaktory. Są to urządzenia zapewniające odpowiednią organizację gromadzenia poużytkowego drewna, eliminujące zagrożenie pożarowe, zapewniające bezpieczeństwo pracownikom przez mechaniczne zagęszczanie drewnianych gabarytów. Wskutek tego uzyskuje się znaczące oszczędności finansowe, w stosunku do tradycyjnych kontenerów, ponieważ w roll-packerach gromadzi się większe ilości surowca, co obniża koszty transportu.

Tak przygotowany wstępnie surowiec jest efektywniej przetwarzany w instalacjach, choćby do termicznego przekształcania drewna poużytkowego firmy Verdo, które przedstawił uczestnikom forum Andrzej Ligenza.

Inną formę wykorzystania drewna poużytkowego omówił Marcin Ferdycz z firmy Egger Biskupiec, omawiając gospodarkę obiegu zamkniętego w drewnie poużytkowym. Ten europejski producent płyt drewnopochodnych współpracuje z ponad 1100 firmami zajmującymi się recyklingiem. Do produkcji płyty wiórowej wykorzystuje się oprócz drewna z zabiegów pielęgnacyjnych w lasach, pozostałości tartaczne – 44 proc. surowca, a także drewno poużytkowe, stanowiące 20 proc, surowca produkcyjnego, z perspektywą zwiększania do 25 proc, w 2025 roku. Niezależna spółka Timberpak zajmuje się recyklingiem drewna poużytkowego. Zbudowała już pierwszy zakład w Starych Gnatowicach k. Warszawy o zdolności przetworzenia 60 000 Mg/rok drewna poużytkowego.

Na kaskadowym wykorzystaniu drewna i pozostałości skoncentrował się Przemysław Ziółkowski z Sonae Aruco Beeskow, wytwarzającej płyty wiórowe, MDF oraz energię elektryczna i cieplną. O ile do produkcji płyty MDF wykorzystuje się głównie drewno okrągłe, to już w płytach wiórowych znaczniejszy jest udział drewna poużytkowego, pozostałości tartacznych i własnych. Natomiast w elektrociepłowni dominującymi surowcami są drewno poużytkowe i odpady własne. Interesującą częścią prezentacji było omówienie podstaw recyklingu pozostałości drewnianych w Niemczech. Rozporządzenie w sprawie drewna poużytkowego definiuje kategorie odpadów drewnianych, ich sortowanie i analizowanie oraz opisuje zastosowanie i odzyskiwanie. Cztery kategorie drewna poużytkowego są przypisane do określonego wykorzystania. Określona jest także grupa drewna poużytkowego nienadająca się do produkcji płyt, np. po pożarze, meble tapicerowane, płyty izolacyjne czy impregnowane wyroby architektury ogrodowej. Inaczej jest także regulowane przemieszczanie odpadów. Spółka Sonae Aruco Beeskow, z portugalskim pochodzeniem planuje utworzenie składu drewna poużytkowego w okolicach Poznania i obecnie tworzy zespół do tego zakładu.

Jak taka gospodarka obiegu zamkniętego jest realizowana w branży paletowej mówił Roman Malicki, prezes PKN EPAL. Ponieważ produkcja palet drewnianych tego poolu jest w Polsce na poziomie 34,5 mln sztuk rocznie i naprawia się 2,7 mln sztuk palet, więc jest to spora baza surowcowa, wykorzystywana choćby do produkcji wsporników paletowych. Pool palet Epal generuje rocznie ok. 160 000 ton drewna do ponownego wykorzystania. W każdych dwóch paletach, z trzech wytworzonych, wykorzystuje się wsporniki z poużytkowego drewna rozdrobnionego, co w pełni zagospodarowuje dostępny jego wolumen. Bliskie już wprowadzenie identyfikowalnej palety EPAL z oznaczeniem QR jeszcze skuteczniej pozwoli śledzić jej los i dalsze wykorzystanie.

Były też na Forum prezentacje o gospodarce obiegu zamkniętego w firmie Velux NM Polska, którą przedstawił Łukasz Rasztar oraz o możliwości dofinansowania inwestycji związanych wykorzystaniem drewna poużytkowego, przedstawione przez Magdalenę Tuszyńską z Metropolis. Natomiast problemy z właściwą oceną jakości i klasyfikacji poużytkowych odpadów drzewnych przeznaczonych do recyklingu przedstawił dr hab. Inż. Wojciech J. Cichy z Centrum Technologii Drewna w Poznaniu.

Ożywiona dyskusję wzbudziły opinie specjalistów podczas panelu dyskusyjnego, prowadzonego przez Małgorzatę Gackowską, redaktor naczelną miesięcznika Meblarstwo – Komponenty i Technologie. Uczestniczyli w niej: Paweł Hudaniec, Marcin Ferdycz, Bogdan Warchoł, Katarzyna Michniewska i Piotr Poziomski, prezydent Polskiej Izby Gospodarczej Przemysłu Drzewnego.

Intensywnych rozmów i różnych poglądów nie zabrakło podczas wieczornego spotkania networkingowego, natomiast następnego dnia odbyły się warsztaty Ślad węglowy dla drewna poużytkowego jako istotny element dekarbonizacji dla organizacji i produktów oraz budowania przewagi konkurencyjnej, które poprowadziła Anna Rozkosz – prezeska Polskiej Rady Śladu Węglowego.

Forum zakończyła debata – okrągły stół drewna poużytkowego – w trakcie, której każdy z uczestników mógł zgłosić swoje wnioski, uwagi i postulaty jakie powinny zostać zgłoszone do odpowiednich władz, aby rynek drewna poużytkowego w Polsce mógł sprawnie się rozwijać.

– Efektem interesującego spotkania były wnioski zgłoszone w trakcie forum przez prowadzących i uczestników – mówiła Renata Kałużna, dyrektor zarządzająca powermeetings.eu. – Jeden z nich dotyczył… dorocznego kontynuowania Forum Drewna Poużytkowego, więc podczas przyszłorocznego spotkania dokonamy analizy realizowanych projektów inwestycyjnych i zmian w prawodawstwie. Cieszy, że w jednym miejscu o wykorzystaniu drewna poużytkowego, o problemach i dokonaniach, planach i oczekiwaniach mogli wypowiedzieć się przedstawiciele firm kupujących, przetwarzających i dostarczających drewno poużytkowe, przemysłu płytowego, opakowaniowego, paletowego, firm zajmujących się odbiorem odpadów w tym drewna poużytkowego od lokalnych społeczności, przetwarzających surowiec drzewny na cele energetyczne, dostawcy technologii i urządzeń, firmy transportowe i logistyczne oraz firmy certyfikujące i doradcze, przedstawiciele nauki, ale także reprezentujący firmy zagraniczne, przybliżające dokonania i rozwiązania stosowane w krajach Unii Europejskiej. Takie spotkania sprzyjają rozwojowi młodej branży, z perspektywami jej szybkiego rozwoju.

Zobacz relację wideo z Forum ⤵⤵⤵

Dziękujemy wszystkim prelegentom, partnerom i uczestnikom Forum za tak liczne przybycie i obdarzenie nas zaufaniem – już planujemy dla Was kolejną edycje FDP jak również kolejne ciekawe wydarzenia.

Rozmowy z naszymi uczestnikami utwierdzają nas w przekonaniu, że każde nasze wydarzenie już na stałe wpisuje się w Wasze kalendarze i są nie tylko bardzo ważnymi, ale także obowiązkowymi miejscami spotkań branży – a nasza praca poprzez integrację rynku przynosi same pozytywne efekty biznesowe – zatem do zobaczenia na kolejnej edycji FDP w kwietniu 2024!