Biomasa pochodząca ze zrównoważonych źródeł – Raport Instytutu Jagiellońskiego

W odpowiedzi na stojące przed nami wyzwanie transformacji energetycznej, Instytut Jagielloński wraz z Amerykańskie Stowarzyszenie Wytwórców Pelletu USIPA (US Industrial Pellet Association)  przygotowały raport na temat możliwości wykorzystania biomasy w procesie skutecznego przeprowadzenia dekarbonizacji w Polsce. Zawarte w nim analizy i opracowania wskazują kierunki, które ułatwić mogą naszej gospodarce efektywne odejście od wykorzystania węgla w energetyce i ciepłownictwie.

Dołącz do nas 23 i 24 marca 2023 w Olsztynie podczas
XII edycji NAJWAŻNIEJSZEGO i NAJWIĘKSZEGO wiosennego spotkania branży
ODBIORCÓW – DOSTAWCÓW – PRODUCENTÓW biomasy i RDF na cele energetyczne

Polska stoi obecnie u progu wielkich zmian – sytuacja na świecie oraz nasze deklaracje związane z aktywnym członkostwem w Unii Europejskiej sprawiły, że z bardzo dużą uwagą musimy podejść do problemu emisji gazów cieplarnianych oraz innych zanieczyszczeń powietrza. Wielkim krokiem na drodze do jego rozwiązania na pewno byłoby zaprzestanie wykorzystania węgla w ciepłowniach oraz elektrociepłowniach. To właśnie takie instalacje mają duży wpływ na fakt, że Polska jest trzecim spośród państw UE pod względem wysokości poziomu emisji gazów cieplarnianych (w 2017 r.: 380 MtCO2e, czyli przeszło 800 g CO2e na każde euro PKB).

Raport wskazuje, że bardzo istotnym problemem jest brak wypracowanego modelu miksu energetycznego, który będzie najefektywniejszy dla Polski. Opisuje różnorodne możliwości oraz ich wady i zalety. Zawarta w nim analiza dostępnych wariantów odejścia od paliw kopalnych wskazuje, że rozwiązanie najlepsze dla naszej gospodarki będzie oparte na bardzo zróżnicowanych źródłach – fotowoltaice, lądowych i morskich farmach wiatrowych, gazie, atomie, biomasie i wodorze. Przedstawiony przez Instytut Jagielloński scenariusz transformacji zakłada, że do 2050 r. Polska jest w stanie obniżyć poziom emisji gazów cieplarnianych względem 2017 r. o 95%, a do 2030 roku o 56%. Jednocześnie strategia ta pozwolić ma na spadki cen hurtowych energii elektrycznej.

Autorzy poświęcają uwagę także presji czasu związanej z wymogami postawionymi przez UE – do 2030 r. oczekiwane jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o min. 55% wraz z  podniesionym w strategii „Fit for 55” wymogiem wykorzystania OZE do wytwarzania energii z 32% na 40%. Presję tę dodatkowo wzmacnia struktura wiekowa Krajowego Systemu Elektroenergetycznego – wskazuje ona, że w najbliższych latach wycofane zostaną z eksploatacji najstarsze bloki energetyczne w Polsce. Szybko potrzebne będą nowe instalacje, które zapewnią nam bezpieczeństwo energetyczne.

Opisane jest zagadnienie niepewności w zakresie wykorzystania gazu. Problemami są w tym aspekcie m.in. brak infrastruktury gazowej oraz gwarancji dostępności zasobów tego paliwa w części regionów. Oczywistym problemem jest również rosnąca cena wykorzystania gazu ze względu na opłaty za emisję CO2.

Jako szczególnie atrakcyjne rozwiązanie autorzy przedstawiają modernizowanie elektrowni węglowych, aby w 100% wykorzystywały biomasę. Uzasadniają to m.in. możliwością dalszego funkcjonowania istniejących obiektów, bardzo dużym obniżeniem emisji gazów cieplarnianych oraz oszczędnościami w obliczu rosnących obciążeń związanych z generowaniem CO2. Szczególnie ostatni aspekt jest bardzo istotny – wykorzystanie zrównoważonej biomasy nie jest objęte systemem EU-ETS, a do tego podnosi poziom wykorzystania OZE w krajowej energetyce.

Raport zwraca również uwagę na charakterystykę polskiego ciepłownictwa – duże rozproszenie oraz wysokie zróżnicowanie zużycia energii w ujęciu rocznym. Uniemożliwia to oparcie się wyłącznie na energii ze słońca i powietrza. Dlatego autorzy wnioskują, że biomasa, jako źródło stabilne, może stanowić dobre uzupełnienie miksu paliw w ciepłownictwie, będąc skalowanym źródłem energii odnawialnej.

Opracowanie zawiera studia przypadków konwersji dużych europejskich elektrowni i elektrociepłowni na biomasę. Poza korzyściami dla środowiska, cen produkcji energii oraz bezpieczeństwa energetycznego, odejście od spalania węgla na rzecz biomasy ze źródeł zrównoważonych może umożliwić rozwój nowych branż i stworzenie nowych miejsc pracy.

Podkreślając, jak ważne jest wykorzystanie biomasy w procesie dekarbonizacji Polski, badacze zauważają, że projekty wykorzystujące biomasę wielkoskalową, pozyskiwaną w sposób zrównoważony i odpowiedzialny, tj. pellet, były dotychczas droższe niż alternatywne źródła energii. Zwracają jednak uwagę, że wraz z ciągłym wzrostem opłat wynikających z europejskiego systemu ETS, zrównoważona biomasa staje się paliwem coraz bardziej konkurencyjnym cenowo.

Polska zobowiązała się do znacznej redukcji emisji dwutlenku węgla w nadchodzących latach. Nałożone w ten sposób wymogi są bardzo restrykcyjne i niezbędne jest przemyślane i skuteczne działanie, aby zdołać je spełnić. Przeprowadzenie w tych ramach czasowych transformacji energetycznej będzie wymagało silnego wsparcia ze strony państwa. Najlepsza dla Polski strategia będzie wymagać uruchomienia wielu niezawodnych, niskoemisyjnych i odpowiedzialnych środowiskowo źródeł odnawialnych. Zgodnie z raportem – jednym z nich powinny być źródła bazujące na biomasie.

W opracowaniu znaleźć można informacje, które pomogą lepiej poznać obecną sytuację Polski w kontekście koniecznej do przeprowadzenia dekarbonizacji oraz prognozy, jak można ją efektywnie wdrożyć w życie i na co należy zwracać przy tym szczególną uwagę.

Raport do pobrania jest pod linkiem ➡ 20210927_BIOMASA_E_BOOK_Instytut Jagielloński