Paliwa alternatywne dla elektrociepłowni
Co roku w Polsce produkowanych jest ok. 12 mln ton odpadów komunalnych. Spora ich część może być przetworzona na tzw. paliwo alternatywne dla elektrociepłowni. Szacuje się że w Polsce może powstać nawet 50 elektrociepłowni opalanych tego typu wsadem. A jak jest faktycznie dziś i jakie są prognozy na przyszłość? Między innymi te kwestie zostały poruszone w trakcie III edycji Konferencji nt. paliw alternatywnych, jaką w dniach 9-10 czerwca br. w Licheniu zorganizował Zespół powermeetings.eu.
Gospodarzem Honorowym tego wydarzenia był MZGOK w Koninie - zarządzający pierwszą w Polsce funkcjonującą spalarnią odpadów, która odzyskuje energię elektryczną i cieplną.
Zdaniem ekspertów jesteśmy dopiero na początku drogi jeżeli chodzi o spalarnie odpadów. W porównaniu do Europy Zachodniej gonimy Europę ale idziemy w dobrą stronę. W założeniach Koniński Zakład Termicznego Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych ma unieszkodliwiać rocznie co najmniej 94 tys. ton zmieszanych odpadów komunalnych z których będzie odzyskiwał 47 tys. MWh energii elektrycznej i 120 tys. GJ energii cieplnej. Budowę i pierwsze doświadczenia eksploatacyjne ZTUOK w Koninie przybliżyła uczestnikom Konferencji Elżbieta Streker-Dembińska, Dyrektor zakładu.
Kolejnych kilka tego typu inwestycji w naszym kraju jest w toku realizacji. Aktualnie, w ocenie obserwatorów rynku - najważniejsze jest zapewnienie im takich warunków aby pracowały one przy pełnej mocy niezawodnie, w pełni dyspozycyjnie i zgodnie ze swoimi założeniami technicznymi – co wcale nie jest takie oczywiste jeśli weźmie się pod uwagę choćby tylko coraz głośniejsze opinie mówiące o tym, że w naszym kraju jest zbyt mało odpadów na tyle projektowanych spalarni….
Kolejnym problemem w „branży odpadowej” jest skuteczne zagospodarowanie / wykorzystanie bardzo szerokiej gamy paliw z odpadów w instalacjach typu waste-to-energy, które dotychczas nie są energetycznie wykorzystywane w oparciu o reguły przepisów spalarni odpadów. Na rynku wobec istniejących instalacji do mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych jest bardzo dużo paliw z odpadów, których przemysł cementowy nie wchłonie. Potrzebne są instalacje, które w sposób odpowiedzialny środowiskowo będą w stanie przetworzyć tę energię z odpadów. A tu znowu potrzebne są odpowiednie, zachęcające do podjęcia wysiłku inwestycyjnego regulacje.
Między innymi na ten temat mówili w trakcie Konferencji prelegenci reprezentujący Urząd Regulacji Energetyki, pracownicy Departamentu Systemów Wsparcia: Panowie Tomasz Wiśniewski oraz Łukasz Podlewski. W przygotowanej przez siebie prezentacji pt. „Termiczne przekształcanie odpadów komunalnych jako metoda pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych” omówili zarysy najistotniejszych z punktu widzenia regulatora zagadnień związanych z wytwarzaniem energii elektrycznej i ciepła w instalacjach termicznego przekształcania odpadów.
W pierwszej części prezentacji przedstawione zostały obowiązujące obecnie podstawy prawne dla funkcjonowania instalacji termicznego przekształcania odpadów, z podziałem na przepisy zarówno rangi ustawowej, z uwzględnieniem ostatniej nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii, jak i przepisy wykonawcze, w drugiej części omówiono niezwykle istotne – w kontekście partycypowania w systemach wsparcia OZE - zasady kwalifikowania energii elektrycznej wytworzonej w instalacji termicznego przekształcania odpadów jako energii odnawialnej, natomiast w części trzeciej przedstawiono proces koncesjonowania wspomnianych instalacji, ze wskazaniem konkretnych dokumentów, jakich w toku postępowania administracyjnego będzie oczekiwał od wnioskodawcy organ koncesyjny.
Zaprezentowany przez prelegentów temat, chociaż widziany „okiem regulatora”, został przedstawiony w sposób przystępny dla uczestników konferencji i potencjalnych przyszłych koncesjonariuszy – wytwórców energii elektrycznej i ciepła w instalacjach termicznego przekształcania odpadów, z uwzględnieniem aspektów praktycznych związanych z prowadzonymi przez Prezesa URE postępowaniami administracyjnymi.
Temat otoczenia regulacyjnego inwestycji związanych z zagospodarowaniem odpadów, wytwarzaniem paliw alternatywnych oraz uwarunkowania ich wykorzystania do produkcji energii elektrycznej i ciepła w Polsce i Europie kontynuowała Pani Małgorzata Banasik, Radca Prawny w Kancelarii Banasik, Woźniak i Wspólnicy Sp. K. Pani Mecenas skupiła się szczególnie na analizie przepisów funkcjonujących dla paliw z odpadów w Polsce po 1 stycznia 2016 w odniesieniu do energetyki, przemysłu oraz przedsiębiorstw komunalnych. Prezentacja koncentrowała się na wymaganiach regulacyjnych funkcjonujących w sektorze odpadowym ze szczególnym uwzględnieniem kwestii odnoszących się do wykorzystywania odpadów jako źródła energii. Mecenas Banasik zwróciła szczególną uwagę na postanowienia projektu nowego rozporządzenia w sprawie warunków technicznych kwalifikowania części energii odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów komunalnych jako energii z OZE. Prezentacja uwzględniała również istniejące mechanizmy wsparcia z jakich mogą skorzystać instalacje przetwarzające odpady. W tym zakresie mec. Małgorzata Banasik przedstawiła możliwe warianty wykorzystania odpadów jako paliwa alternatywnego oraz omówiła przewidziane przez prawo instrumenty wspierające sektor.
Propozycje firmy Amec Foster Wheeler dla branży paliw alternatywnych omówił w trakcie Konferencji Pan Bogusław Krztoń, Business Development Director CEE. Prelegent omówił doświadczenia firm dotyczące spalania paliw alternatywnych w kotłach fluidalnych ze złożem cyrkulacyjnym (CFB). Spalanie paliw alternatywnych, a w szczególności RDF-u wymaga dostosowania konstrukcji kotła do charakterystyki paliwa. Technologia CFB oferuje dużą elastyczność paliwową pozwalającą na spalanie oraz współspalanie paliw alternatywnych. Prelegent zwrócił szczególną uwagę na zaprezentowanie wielopaliwowych kotłów CFB, spalających RDF, węgiel oraz biomasę, stanowiących dobre rozwiązanie dla układów wysokosprawnej kogeneracji. Pierwszym przykładem tego typu elektrociepłowni jest projekt firmy Fortum w Zabrzu. Na koniec omówiono dostępne technologie dla spalania 100% RDF. Technologia CFB pozwala na uzyskiwanie wyższych parametrów pary w porównaniu z technologią rusztową, co poprawia sprawność cieplną elektrowni.
Doświadczenia z realizacji instalacji do produkcji paliwa z RDF z wykorzystaniem urządzeń firmy VECOPLAN na przykładzie instalacji w ZGO Gać przedstawił Pan Ireneusz Suszyna z firmy EQUIPO.
Artur Gradziński, reprezentujący ENERGOPROJEKT-KATOWICE w trakcie swojej prezentacji omówił natomiast uwarunkowania, perspektywy i benchmarking (ranking technologii pod względem sprawności) dla pozyskiwania energii z odpadów w nowoczesnych systemach ciepłowniczych. „Produkcja energii z odpadów powinna uwzględniać hierarchię postępowania z odpadami i zamykać pierścień obiegu surowców, wykorzystując zjawisko synergii pomiędzy potrzebami ciepłownictwa i gospodarki odpadami w zakresie zagospodarowania frakcji energetycznej odpadów, nie nadającej się do ponownego użycia czy recyklingu. Preferowane powinny być rozwiązania umożliwiające zastosowanie różnorodnych paliw w obrębie systemu ciepłowniczego. Z analizy cyklu życia wynika, że preferowane powinno być stosowanie paliw pozyskanych na rynku lokalnym, ze względu na koszty finansowe i środowiskowe transportu” – podkreślił prelegent.
Kompleksowy system do belowania i owijania odpadów MAC+ROTOWRAP na przykładzie ZTUOK w Koninie zaprezentował w trakcie Konferencji Pan Michał Marczak, Specjalista ds. Kluczowych Klientów w Agrex-Eco Sp. z o.o.
Wymagania jakościowe dla paliw z odpadów ze względu na sposób ich wykorzystania szczegółowo omówiła Pani Bogna Kochanek, Specjalista Chemii Analitycznej w Centralnym Laboratorium Zakładów Pomiarowo-Badawczych Energetyki „ENERGOPOMIAR” Sp. z o.o. W ostatnich latach powstało wiele nowych linii do produkcji tego rodzaju paliwa. Obecnie głównym ich odbiorcą są cementownie. Jednak nie są one wstanie zagospodarować całego strumienia wyprodukowanego paliwa z odpadów (SRF, RDF). Z tego względu rynek producentów paliw z odpadów liczy na wykorzystanie tego produktu przez lokalnych odbiorców, którymi mogłyby być ciepłownie oraz elektrociepłownie. Szczególną uwagę zwróciła na kwestię wymagań jakościowych, które stanowią porozumienie pomiędzy producentem a odbiorcą. Porozumienie to powinno ułatwić opublikowanie przez Komitet Techniczny nr 144 ds. Koksu i Przetworzonych Paliw Stałych norm i specyfikacji technicznych. Dokumenty te ujednolicają standardy jakościowe parametrów fizykochemicznych badanych paliw z odpadów (SRF, RDF).
Temat: Stałe Paliwa Wtórne i osady ściekowe w technologii produkcji klinkieru portlandzkiego na przykładzie projektu „We4ClinKer” przedstawił Pan Patryk Weisser, reprezentujący Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych, Oddział Inżynierii Procesowej Materiałów Budowlanych w Opolu.
Spalarnia na frakcję energetyczną z odpadów komunalnych w Gdańsku Szadółkach jako element gdańskiego systemu ciepłowniczego to temat prelekcji jaką wygłosił w trakcie czerwcowej Konferencji powermeetings.eu Pan Wojciech Głuszczak, Prezes Zakładu Utylizacyjnego Sp. z o.o. w Gdańsku.
Kolejnym ciekawym prelegentem był Pan Zbigniew Gołębiewski, Specjalista ds. Komunikacji, PUHP LECH Sp. z o.o. w Białymstoku. PUHP LECH to spółka miejska zajmująca się w imieniu Miasta Białystok systemem gospodarki odpadami komunalnymi. Spółka przygotowała oraz zrealizowała projekt budowy Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku, który został otwarty na początku 2016 r. W drugiej połowie roku PUHP LECH otworzy nowoczesną sortownię odpadów, która będzie uzupełnieniem nowoczesnego systemu gospodarki odpadami komunalnymi w aglomeracji białostockiej.
Na koniec części wykładowej pierwszego dnia Konferencji z bardzo ciekawą prezentacją na temat pirolizy odpadów gumowych Contec wystąpili Panowie Krzysztof Wróblewski i Jacek Jagłowski, Asystenci ds. Technologii i Bezpieczeństwa Procesowego CONTEC Sp. z o.o. Prelegenci opowiedzieli o problemie utylizacji zużytych opon samochodowych w świetle zaostrzających się przepisów, a także zaproponowali nowoczesny sposób rozwiązania tego problemu – proces pirolizy, o którym szerzej opowiedział Jacek Jagłowski. Powstająca w Szczecińskim porcie instalacja wyróżnia się innowacyjnymi rozwiązaniami opracowanymi przy dużym udziale Politechniki Warszawskiej. Przedstawiając zaprojektowaną technologię i niektóre wyniki badań, Krzysztof Wróblewski podkreślił, że współpraca nauki i przemysłu może być bardzo korzystna dla obu stron.
W drugim dniu Konferencji uczestnicy mieli możliwość zwiedzenia pierwszej w Polsce funkcjonującej spalarni odpadów Koninie. „Czyste Środowisko to nasz cel” – oto dewiza Miejskiego Zakładu Gospodarki Odpadami Komunalnymi Sp. z o.o. w Koninie. Tak rozumiana misja nakłada szczególną odpowiedzialność i niemałe obowiązki. Aby sprostać tym wyzwaniom, MZGOK Sp. z o.o. opracował modelową strategię proekologiczną, której realizacja przyczynia się do redukcji zanieczyszczenia środowiska naturalnego. W przedsiębiorstwie pracuje nowoczesny ZTUOK, sortownia z trzema liniami sortowniczymi, które pozwalają odzyskać surowce do powtórnego przerobu, kompostownia odpadów oraz składowisko odpadów. Temu samemu celowi służy zorganizowana i prowadzona przez zakład w całym mieście selektywna zbiórka odpadów. Aby prawidłowo i efektywnie prowadzić selektywną zbiórkę odpadów, zakład zakupił i rozstawił na konińskich osiedlach ponad trzy tysiące pojemników. Segregacja odpadów organicznych następuje w gospodarstwach domowych dzięki wyposażeniu mieszkańców w małe pojemniki do gromadzenia odpadów bio, oraz ustawieniu przy punktach gromadzenia odpadów specjalnych zbiorczych pojemników na bioodpady. Z uzyskanych w ten sposób odpadów organicznych zakład produkuje kompost wykorzystywany do rekultywacji zdegradowanych terenów i utrzymania zieleni. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom urzędów, banków oraz pozostałych instytucji, MZGOK rozpoczął świadczenie usług niszczenia dokumentów, dyskietek oraz płyt CD.
MZGOK Sp. z o.o. prowadzi także rozległe, różnorodne działania proekologiczne i edukacyjne dla mieszkańców regionu. W tym celu powołano Rejonowe Centrum Edukacji Ekologicznej, wyposażone w nowoczesny sprzęt komputerowy oraz audiowizualny, w którym każdego roku setki osób uczestniczą w zajęciach o tematyce ekologicznej. Aby zachęcić mieszkańców Konina do aktywnego uczestniczenia w selektywnej zbiórce, zakład prowadzi wielokierunkowe działania informacyjno-edukacyjne poprzez kolportaż kalendarzy, ulotek o tematyce ekologicznej, jak również za pośrednictwem strony internetowej i lokalnych środków masowego przekazu. Za całokształt działań zawodowych i społecznych Dyrektor Zakładu Jan Skalski otrzymał Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.
W roku 2011 MZGOK został przekształcony w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. W grudniu 2011 roku podpisano z 35 gminami – uczestnikami Projektu, umowę wykonawczą na świadczenie usług w zakresie odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych i nadzoru zrekultywowanych składowisk odpadów. W listopadzie 2012 roku nastąpiło podpisanie Kontraktu na projektowanie i budowę ZTUOK w Koninie pomiędzy MZGOK Sp. z o.o. i Konsorcjum Integral-Erbud-Introl. W listopadzie 2013 roku, po uzyskaniu pozwolenia na budowę, ruszyły prace budowlane. 16 października 2015 r. był dla tej inwestycji dniem kluczowym. Po pierwszym spalaniu 8 września, po synchronizacji z siecią elektroenergetyczną 9 października wytworzonej w ZTUOK pierwszej energii elektrycznej w ilości 400 megawatogodzin, nadszedł moment przekazania instalacji do ruchu próbnego i testów gwarancyjnych. Grontmij Polska Sp. z o.o. zameldował Prezesowi MZGOK Sp. z o.o. gotowość budowy do podjęcia próbnego ruchu na 1000 godzin ciągłej pracy i prowadzenia testów gwarancyjnych. Kolejnym wydarzeniem tego dnia było podpisanie umowy z wykonawcą Testów Gwarancyjnych, Zakładem Pomiarowo-Badawczym Energetyki „Energopomiar”. W grudniu zakończono ruch próbny oraz testy gwarancyjne i ZTUOK został przekazany inwestorowi do użytkowania.
III edycja Konferencji: Paliwa Alternatywne – Waste to Energy – Energia z Odpadów jaka miała miejsce w dniach 9-10 czerwca 2016 r. w Licheniu była wydarzeniem kompleksowo poświęconym odpadom wykorzystywanym w celu wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej. Merytoryczny zakres spotkania obejmował najistotniejsze kwestie dla rozwoju sektora podmiotów związanych z branżą WTE (waste to energy).
Główny cel Konferencji to skojarzenie ekspertów reprezentujących różne punkty widzenia, by mogli wymieniać się doświadczeniami dotyczącymi najnowszych osiągnięć związanych z wykorzystaniem odpadów na cele energetyczne. Wydarzenie rokrocznie przyciąga szeroki wachlarz ekspertów, których wiedza i doświadczenie umożliwiają eskalację biznesowych połączeń. W III edycji Konferencji uczestniczyli m. in. reprezentanci energetyki zawodowej, ciepłownictwa, spalarni odpadów, szeroko pojętego przemysłu, dostawcy paliw, sektor komunalny, naukowcy, inżynierowie i technolodzy, a także przedstawiciele administracji samorządowej, kancelarie prawne.
Konferencja była wspierana przez liczne grono firm partnerskich oraz partnerów medialnych, które zaangażowały się w przygotowanie czerwcowego przedsięwzięcia.
Gospodarzem Honorowym wydarzenia był Miejski Zakład Gospodarki Odpadami Komunalnymi Sp. z o.o. w Koninie. Parterem Merytorycznym wydarzenia była firma Amec Foster Wheeler Energia Polska Sp. z o.o., a Patronem Honorowym Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla.
Konferencję swoją wiedzą i doświadczeniem wsparły takie firmy i instytucje jak: Urząd Regulacji Energetyki, EQUIPO, Kancelaria Banasik, Woźniak i Wspólnicy Sp. K., Zakłady Pomiarowo-Badawcze Energetyki ENERGOPOMIAR Sp. z o.o., ENERGOPROJEKT-KATOWICE S.A., Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych w Opolu, Zakład Utylizacyjny Sp. z o.o. w Gdańsku, PUHP LECH Sp. z o.o. w Białymstoku, CONTEC Sp. z o.o., Agrex-Eco Sp. z o.o., Luxor i TransKrusz.
Patronami medialnymi III Konferencji: Paliwa Alternatywne – Waste to energy – Energia z odpadów byli: cire.pl, wysokienapiecie.pl, reo.pl, ioze.pl, biznesalert.pl, pasywny-budynek.pl, ogrzewnictwo.pl, e-odpady.com, cenerg.ien.com.pl.
Bardzo dziękujemy wszystkim za zaangażowanie i wsparcie przy organizacji Konferencji.
Opr. Agnieszka Kozłowska
