Rok 2013 był dla przedsiębiorców związanych z sektorem wytwarzania energii z biomasy okresem bardzo szczególnym i trudnym. Przełom roku 2012/2013 zbiegł się z niespotykanym do owej pory załamaniem cenowym na prowadzonym przez Towarową Giełdę Energii SA rynku świadectw pochodzenia. W grudniu 2012 r. średnioważona cena świadectw pochodzenia wyniosła 185,44 zł. Występowanie nadwyżki wynikło m.in. z szybszego niż zakładano w ˝Krajowym planie działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych˝, tempa rozwoju odnawialnych źródeł energii w Polsce, głównie za sprawą technologii współspalania biomasy, która w ostatnich latach cechowała się najszybszym rozwojem. Kolejną niekorzystną sytuacją wpływającą na rynek zielonych certyfikatów było wypełnianie obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia prezesowi URE świadectw pochodzenia energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych źródłach energii poprzez uiszczanie opłaty zastępczej w sytuacji, gdy cena świadectw pochodzenia była znacząco niższa niż bieżąca wysokość opłaty zastępczej. Powyższe spowodowało skumulowanie ilości nie umorzonych świadectw pochodzenia i pogłębiło spadek ich ceny.
Dodatkowo, początek roku 2013 przyniósł ograniczenia w możliwości stosowania drewna jako biomasy na cele energetyczne. Urząd Regulacji Energetyki zobowiązał przedsiębiorstwa energetyczne do przedłożenia dokumentów pozwalających na klasyfikację biomasy pochodzenia leśnego wykorzystywanej do wytwarzania energii elektrycznej w odnawialnych źródłach. Ponieważ dotyczyło to zarówno wniosków nowych, jak również tych, które w momencie wejścia w życie opisanej regulacji były w trakcie rozpatrywania, niektóre przedsiębiorstwa energetyczne zobligowane zostały do przedłożenia w URE dokumentów poświadczających parametry biomasy, która została już wykorzystana. Ze względu na wygaśnięcie umów z dostawcami biomasy, a także z uwagi na zaprzestanie działalności przez część podmiotów zajmujących się dostawą biomasy, pozyskanie takiej dokumentacji okazało się znacząco utrudnione, a w niektórych przypadkach było wręcz niemożliwe.
W warunkach takiego właśnie otoczenia zewnętrznego dyskutowano w trakcie trzeciej już edycji „Forum Technologii w Energetyce – Spalanie biomasy”, która miała miejsce w Bełchatowie, w dniach 24 i 25 października 2013r. Tak jak poprzednie edycje Forum również i to wydarzenie było unikalnym spotkaniem konferencyjno – warsztatowym.
Po tradycyjnym powitaniu uczestników konferencji przez Renatę Kałużną, Dyrektor Zarządzającą, PowerMeetings.eu; Stanisława Papugę, Zastępcę Dyrektora Oddziału, Dyrektora Technicznego, PGE GiEK S.A. Elektrownia Bełchatów; Urząd Miasta Bełchatowa; Michała Kempa, Zastępcę Dyrektora w Departamencie Analiz Strategicznych, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów; obrady rozpoczął reprezentujący Departament Energii Odnawialnej w Ministerstwie Gospodarki Pan Piotr Czopek, omawiając Nowe założenia zmian legislacyjnych w zakresie OZE, których istotnym elementem były założenia zoptymalizowanego systemu wsparcia OZE. Wskazał on, że jednym z najistotniejszych założeń - kryterium oceny systemu wsparcia będzie jego koszt. Niezbędne będzie także zaadresowanie wsparcia w pierwszej kolejności do sprawdzonych i opanowanych technologii, które w Polskich warunkach charakteryzują się największą stabilnością oraz najniższym kosztem wytwarzanej energii elektrycznej. Jednym z istotniejszych elementów prezentacji była informacja dotycząca propozycji ustalenia 15 letniego okresu wsparcia dla działających obecnie wytwórców energii elektrycznej z OZE, maksymalnie do dnia 31.12.2021 r. Prelegent zaprezentował również podstawy i istotę systemu aukcyjnego, do którego dostęp dla instalacji biomasowych o mocy powyżej 50MWe, oraz instalacji spalania wielopaliwowego ma być ograniczony. Dodatkowo, Pan Piotr Czopek przekazał informację o przebiegu prac prowadzonych w kierunku wprowadzenia nowelizacji Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 18 października 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej, zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii oraz obowiązku potwierdzania danych dotyczących ilości energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym źródle energii. Nowelizacja ma na celu eliminację opisanych powyżej negatywnych skutków wprowadzenia nowej regulacji w stosunku do podmiotów, które przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, tj. przed dniem 31 grudnia 2012 r., nie miały zakończonych postępowań wszczętych na podstawie art. 9e (sprawa dotyczy tzw. „drewna pełnowartościowego”). „Doświadczenia firmy Foster Wheeler ze spalania biomasy w kotłach CFB” przedstawił w interesującym wystąpieniu Pan Bogusław Krztoń, Regionalny Dyrektor Sprzedaży, Foster Wheeler Energia Polska Sp. z o.o.W prezentacji skupił się na doświadczeniach eksploatacyjnych z pierwszego roku eksploatacji kotłów typu CFB pracujących w Elektrowni Połaniec oraz Elektrowni Konin. Puentą prezentacji było stwierdzenie: „czy jest kocioł odporny na polską legislację?”. W kontekście opisanej we wcześniejszej części prezentacji elastyczności paliwowej, pytanie to wydało się ze wszech miar uzasadnione.
Kolejna prezentacja, którą wygłosił dr inż. Leszek Ziemiański, Kierownik Zakładu Dodatków i Nowych Technologii Chemicznych, Instytut Nafty i Gazu opisywała „Pakiet dodatków wielofunkcyjnych do stałych paliw biogennych”. W prezentacji wskazano na problemy występujące w trakcie spalania stałych paliw biogennych a także opisano wybrane technologie wytwarzania dodatków uszlachetniających do paliw opracowane w Instytucie Nafty i Gazu. Żywe zainteresowanie słuchaczy wywołała kwestia możliwości dozowania do biomasy wykorzystywanej na cele energetyczne określonych dodatków. Prelegent przedstawił możliwości i korzyści technologiczne wprowadzenia pakietu dodatków do stałych paliw biogennych na przykładzie prac zrealizowanych w jednej z krajowych elektrociepłowni.
Na niezbyt szeroko do tej pory sygnalizowane możliwości wykorzystania potencjału współspalanej „Biomasy jako paliwa wspomagającego odsiarczanie bezpośrednie spalin” wskazał dr hab. inż. Jarosław Zuwała, z-ca Dyrektora Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla w Zabrzu. Po zaprezentowaniu idei oraz mechanizmów związanych z tym procesem zaproponował on sposób wyznaczania współczynników obrazujących skłonność danego rodzaju paliwa (zarówno paliwa kopalnego jak również biomasy) do odsiarczania bezpośredniego. Wykazał, że spośród przebadanych rodzajów biomasy najlepsze wyniki w tym zakresie, przy jednocześnie niskiej zawartości azotu w paliwie (wpływa na emisję NOx) uzyskały trawa morska Posidonia oceanica i Ślazowiec Pensylwański (Sida hermaphrodita). Wykorzystanie zjawiska auto-odsiarczania w złożu fluidalnym w procesie współspalania biomasy może być skutecznym sposobem prowadzącym do obniżenia emisji SOx przy jednoczesnym zmniejszaniu zużycia kamienia wapiennego. Auto-odsiarczanie zostało także praktycznie potwierdzone w warunkach kotła przemysłowego. W takim przypadku współspalanie węgla brunatnego z wierzbą wiciową (Salix viminalis) w ilości 6,3 % mas., pozwoliło na zmniejszenie zużycia kamienia wapiennego o ponad 30%.
W kolejnej prezentacji, pt. „Rynek biomasy - wyzwania oraz możliwości wyjścia z impasu”, wygłoszonej przez Jana Bociana, reprezentującego POLBIO oraz Polskie Towarzystwo Gospodarcze Bioenergii, wskazano potrzebę opracowania katalogu biomasy, której wykorzystanie energetyczne uprawnia do uzyskania wsparcia w postaci tzw. zielonych certyfikatów oraz metodologii wprowadzania nowych typów biomasy z uwzględnieniem oceny skutków regulacji. Bardzo istotnym elementem było także wskazanie na potrzebę wprowadzenia systemu uwierzytelniania biomasy wykorzystując wiedzę i kompetencje niezależnych podmiotów a także określenie jakościowych i ilościowych wymogów dotyczących metodologii poboru i analiz próbek biomasy i rozliczeń z dostawcami. Wdrożenie systemów informatycznych spójnych z wymogami procedur uwierzytelniania mogłoby odbywać się za pośrednictwem platform obrotu biomasą na cele energetyczne.
W drugiej części pierwszego dnia obrad miał miejsce Panel Dyskusyjny, który poprowadził dr hab. inż. Jarosław Zuwała, zastępca Dyrektora Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla w Zabrzu, a wśród grona panelistów znaleźli się: Michał Kempa, Zastępca Dyrektora w Departamencie Analiz Strategicznych, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów; Sławomir Burmann, Członek Zarządu, Dyrektor ds. Produkcji, Dalkia Łódź S.A.; Remigiusz Nowakowski, Dyrektor ds. Optymalizacji i Zarządzania Paliwami, Fortum Power and Heat Polska Sp. z o.o. oraz Wiktor Nowak (Kupiec Wiodący) i Andrzej Rubczyński (Dyrektor Departamentu Strategii), reprezentujący wspólnie PGNIG Termika S.A.
Pierwszą prezentacja drugiej części obrad była prezentacją p.t. „Bezpieczeństwo przeciwwybuchowe zapewniane przez systemy ochronne”, które to zagadnienie na przykładzie instalacji współspalania biomasy zreferował dr inż. Michał Górny, Kierownik Zakładu Bezpieczeństwa Przeciwwybuchowego, Główny Instytut Górnictwa, KD „BARBARA” Po kompleksowym scharakteryzowaniu właściwości systemów ochronnych, prelegent w podsumowaniu stwierdził, że systemy ochronne są traktowane jak urządzenia o najwyższym poziomie zabezpieczenia, ponadto dla systemu ochronnego powinien być wydany certyfikat badania typu WE oraz że producent (produkcja) systemu ochronnego powinien (powinna) być objęty (objęta) nadzorem nad produkcją przez Jednostkę Notyfikowaną.
Do prezentacji dr Górnego nawiązywał częściowo wykład Krzysztofa Chojnackiego, Kierownika Wydziału Ruchu Nawęglania w Elektrowni Dolna Odra, PGE GIEK S.A. Oddział Zespół Elektrowni Dolna Odra pt. „Wdrożenie zasad zintegrowanego bezpieczeństwa przeciwwybuchowego na przykładzie technicznych i organizacyjnych rozwiązań w linii nawęglania Elektrowni Dolna Odra”, w którym przedstawiono genezę wdrożenia zintegrowanego systemu bezpieczeństwa przeciwwybuchowego. W konsekwencji śmiertelnego wypadku, jaki miał miejsce w tej właśnie elektrowni w roku 2010, opracowano i wdrożono systemowego rozwiązania w zakresie technicznych i organizacyjnych środków bezpieczeństwa przeciwwybuchowego w oparciu o tzw. Zasady Zintegrowanego Bezpieczeństwa Przeciwwybuchowego. Poprzez zharmonizowanie wszystkich działań w taki sposób, aby wzajemnie się uzupełniał, osiągnięto efekt synergii. Bardzo istotne było końcowe stwierdzenie prelegenta, że cały czas należy jednak pamiętać, że nie wystarczą same działania techniczne i organizacyjne - aby cały skomplikowany system bezpieczeństwa działał, niezbędna jest jeszcze tzw. kultura bezpieczeństwa i ciągłe doskonalenie.
Ostatnią prezentacją pierwszego dnia było wystąpienie Agnieszki Chorzępa – Pasik Kierownik Ochrony Środowiska, PGE GIEK S.A. Oddział Zespół Elektrowni Dolna Odra, o tytule: „Nowelizacja ustawy o odpadach - Szanse dla popiołu z biomasy?”. Wykazała ona, że obecnie „brakuje przeznaczenia” do odzysku poza instalacjami lub urządzeniami odpadów z kotła opalanego biomasą o kodzie 10 01 03 (popioły lotne z torfu i drewna niepodanego obróbce chemicznej). Częściowo istnieje ono tylko dla odpadu o kodzie 10 01 24 Piaski ze złóż fluidalnych (z wyłączeniem 10 01 82). Uwagi w tym zakresie przekazano proponując możliwość odzysku w procesach: R5 – recykling lub odzysk innych materiałów nieorganicznych ( np. do budowy wałów, nasypów kolejowych i drogowych, podbudowy dróg i autostrad) oraz R12 –wymiana odpadów w celu poddania ich któremukolwiek z procesów wymienionych w pozycji R1‐R11 (np. do wykorzystania w podziemnych technikach górniczych).
Na zakończenie pierwszego dnia Forum, odbyła się biesiadna kolacja w ogródku Hotelu Wodnik, która była doskonałą okazją do dalszej dyskusji oraz nawiązania nowych kontaktów biznesowych.
Drugi dzień konferencji należał do Leszka Wodzyńskiego, Eksperta ds. Systemów Wsparcia OZE i CHP. Mgr Wodzyński w warsztacie pt. „Biomasa – spalać, czy nie spalać? – oto jest pytanie. Nowe i planowane regulacje dotyczące gospodarki paliwem biomasowym” skupił się na prezentacji podstawowych dokumentów prawnych (krajowych i europejskich) związanych z rynkiem energii ze źródeł odnawialnych, przedstawił zasady i wymogi w zakresie opomiarowania i próbkowania paliw w źródłach opalanych biomasą, rodzaje źródeł biomasowych, a także wskazał na możliwości wytworzenia z odpadów komunalnych energii zaliczanej do OZE wraz z niezbędnymi wymogami w tym zakresie. Duże zainteresowanie słuchaczy wzbudziła część poświęcona regulacjom krajowym, w tym systemowi gwarantowania pochodzenia drewna pozyskiwanego na cele energetyczne (tzw. „drewno pełnowartościowe”) a także informacji o koncepcji krajowego systemu weryfikacji biomasy.
Drugi dzień Forum zakończył się zwiedzaniem nowego bloku 858 MW w Bełchatowie.
Jako organizator zespół PowerMeetings.eu pragnie serdecznie podziękować wszystkim Sponsorom, Partnerom, Prelegentom za współpracę, wsparcie merytoryczne oraz poświęcony czas. Dziękujemy również wszystkim uczestnikom za przybycie i zaufanie, którym obdarzyliście nas po raz kolejny. Do zobaczenia za rok! Kolejna edycja odbędzie się 23 i 24 października 2014!
Renata Kałużna, Dyrektor Zarządzający, powermeetings.eu / SC Consulting
PS. Tworząc podsumowanie konferencji nie sposób wspomnieć o informacji prasowej, która dotyczyła podpisania przez konsorcjum austriackiego Andritz Energy & Environment i Bilfinger Infrastructure z PGNiG Termika kontraktu na dostosowanie jednego z kotłów w Elektrociepłowni Siekierki do spalania biomasy. Wartość umowy wynosi ponad 300 mln. zł brutto. (źródło:http://energetyka.wnp.pl/ , dostęp 4.11.2013 r.).
Jak również tuż po Forum Prezes URE wydał kilka świadectw pochodzenia dla energii elektrycznej wytworzonej w jednostkach wytwórczych, w których spalana jest biomasa pochodzenia leśnego, na łączny wolumen 93 347,058 MWh. (źródło: www.ure.gov.pl ).
W związku z powyższym mamy nadzieję, iż rynek producentów energii z biomasy po gorszym 2013 roku stopniowo odzyskuje wiarę w przyszłość spalania tego paliwa odnawialnego.
